Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałI.NajdawniejsimieszkańcyobecnegoterytoriumMeksyku
Nabrzegachwielkichjezior,jakrównieżnawybrzeżach,gdziepożywie-
niemożnabyłouzyskiwaćprzezcałyroknaniewielkimobszarze,rozwinę-
łysięspołecznościcałkowicieosiadłe,którezajmowałysięuprawąroślin
jedynieodczasudoczasu-ichprzeżycienadalzależałoodzbieractwa,polo-
waniaorazłowieniarybimięczaków.Takbyłowprzypadkuwspomnianych
jużmieszkańcówZohapilco,osiadłychod5500p.n.e.wDolinieMeksyku.
Niewątpliwiebyłatospołecznośćpreceramicznaiprotorolnicza,którazaj-
mowałasięeksploatowaniemróżnychzasobównaturalnychpojawiających
sięwtrakcierocznegocyklu.InnabyłasytuacjamieszkańcówBahiadelos
AngeleswKaliforniiDolnej(osadnictwood9000p.n.e.),którzykorzystali
zbogatychzasobówmorza,podobniejakludziezColháizCobwebSwamp
wBelize,którzyosiedlilisięok.3000p.n.e.ijużwtedykarczowalilastropi-
kalny,abyuzupełnićswojądietęoroślinyuprawne.
Wokresieprotoneolituwpewnymzakresiezostałytakżeudomowio-
neniektórezwierzęta,takiejakindyki,papugiipsy,atakżepszczoły.
Różnorodnośćproduktówznalezionychwrozmaitychregionachwowejepo-
cekażeprzypuszczać,żeudomowienieroślinizwierzątnastępowałonieza-
leżnieiniebyłojednegoogniskarozprzestrzenianiasię.Wypadazauważyć,
żeprotoneolitbyłczasemudomowieniakukurydzy(ok.5000-4000p.n.e.)
itowłaśnieztejracjizaczęływtedypowstawaćgłębokieróżnicekulturowe,
którepóźniejbędąwystępowaćmiędzycentrumipołudniem(Mezoameryka)
apółnocąkraju(Aridamérica5iOasisamérica6).Wróżnychdebatachnad
geneząkukurydzyosiągniętowzględneporozumienie,żepochodzionaod
dzikiegogatunku(Zeamexicana)zwanegoteosinte,chociażmiejscemjejmo-
dyfikacjimogłabyćDolinaMeksyku(skądwywodziodmianateosintenazy-
5MianemAridaméricaarcheolodzymeksykańscyokreślająregionrozciągającysięwpół-
nocnejczęściMeksyku(terenPółwyspuKalifornijskiegoorazdużeobszarydzisiejszychstanów
Sonora,Chihuahua,Coahuila,NowyLeón,północnaczęśćstanuTamaulipas,jakrównież
mniejszeczęścistanówDurango,Zacatecas,SanLuisPotosi,Aguascalientes,północnaczęść
stanówGuanajuato,QuerétaroiJalisco),sięgającyażpopołudniowyzachóddzisiejszych
StanówZjednoczonych.Regiontencharakteryzujesięsuchym,pustynnymlubpółpustynnym
klimatem,wzwiązkuzczymnierozwijałysiętamwielkiekulturyprekolumbijskie.Terenyte
zamieszkiwałykoczowniczegrupyludności,jużwokresieprekolumbijskimokreślanewspól-
nymmianemChichimeków,mimoichróżnorodnościetnicznejitechnologicznej.Za:Jesús
Nárez,DAridaméricayOasisamérica”,w:HistoriaantiguadeMéxico,red.LindaManzanilla,
LeonardoLópezLuján,IIA-UNAM,CH-UNAM,INAH,CONACULTA,México1994,t.I,
s.75-111(przyp.red.).
6MianemOasisaméricaarcheolodzymeksykańscyokreślająprekolumbijskiregionkultu-
rowyobejmującypołudniowo-zachodniączęśćdzisiejszychStanówZjednoczonych(południo-
weczęścistanówUtahiKoloradoorazprawiecałestanyArizonaiNowyMeksyk)
ipółnocno-środkowączęśćMeksyku(obejmującąstanyChihuahua,wschodniączęśćstanu
SonoraorazmałeczęścistanówDurangoiZacatecas).Terenytezamieszkiwałyludyrolnicze,
któreutworzyłykulturyAnasazi,Hohokam,MogollóniCasasGrandes.Za:Nárez,DAridamérica
yOasisamérica”,dz.cyt.(przyp.red.).
