Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
RozdziałI.NajdawniejsimieszkańcyobecnegoterytoriumMeksyku
jednostkiumiejscawianowłaśniewtejprzestrzeni,czylidookołagłowy.
Mamytujednakdoczynieniaztradycją,któraredukujeformydosamej
esencji,dlategonazywasięjąsztukąminimalistyczną.CeramikazChupicuaro
miaładużywpływnainneregionyMezoameryki,zwłaszczanaCuicuilco
orazDolinyPuebliiTlaxcali.
Ok.300r.p.n.e.wrejonieColimy,Jalisco,Nayaritiregionachsąsiadują-
cychzestanamiMichoacániZacatecaspowstajeważnakulturaokreślana
mianemDgrobówszybowych”(hiszp.tumbasdetiro),którejpozostałościar-
cheologiczneznajdująsięwnajwiększejliczbieiskoncentrowaniunatere-
nachwokółwulkanuTequila.Najwyrazistszecechytejtradycjikulturowej,
któraprzetrwałaażdo600r.n.e.,tokolisty,koncentrycznymodelzabudowy,
któregotrzonemjestmasywnakonstrukcjaarchitektonicznaopodobnym
planie,tzn.kolistymikoncentrycznym(tzw.guachimontón).Wtymwypadku
mamydoczynieniazsilnierozwiniętątradycjągrobówszybowychskłada-
jącychsięzjednejlubwielukomóroznacznejróżnorodnościformiod-
mian(rodzajarchitekturypodziemnej),atakżezszerokopraktykowanym
wytwarzaniempełnychipustychwśrodkuglinianychfigur,któreskładano
wewnętrzugrobów.Ichtematykawiążesięzżyciemczłowieka.Funkcjatych
rzeźbpolegałanazachowaniużywościtychpogrzebanychosób,mimoże
tylkownielicznychprzypadkachstaranosięodwzorowaćichindywidualne
cechyfizjonomiczne.Niektóreztychfigur-ukazującepostacie,którestoją
bądźsiedzą,niosąróżneprzedmioty,takiejakbrończynaczynia,trzymają
wramionachdziecilubwykonująróżneinneczynności-sprawiająwraże-
niezatrzymanychwruchuiodznaczającychsięwielkążywotnościąiekspre-
sją,którajakbykontrastowałazkontekstemfuneralnym.Historycysztuki
zidentyfikowaliconajmniejszesnaściestylówstworzonychwróżnych
momentachiregionach.Niektóreobiektybardziejprzypominająauten-
tycznemakietyniżglinianerzeźby.Przedstawionenanichpostaciebiorą
udziałwucztachpałacowych,grająwpiłkęlubpraktykująrytuałpalo
volador25.Wodróżnieniuodnaturalizmufigurekzterakoty,którychgłów-
nymtematemjestsamczłowiek,naczyniazgrobówszybowychsąprzed-
miotamistaranniewypolerowanymi,bogatoornamentowanymi,nacinanymi
lubmalowanymi,zprzewagąsztukiabstrakcyjnejigeometrycznej.Mogą
onekojarzyćsięzróżnymikoncepcjamikosmologicznymi.
25Tenwywodzącysięzepokiprzedhiszpańskiejrytuałtotonacki(wybrzeżeZatoki
Meksykańskiej,okolicemiastaPapantlawstanieVeracruz)przeprowadzanybyłwceluprzywo-
łaniadeszczuizapewnieniaurodzaju.Wtańcubierzeudział5tancerzy(voladores),którzywspi-
nająsięnawysokimaszt(palo);jedenznichgranaflecieibębenku,pozostali(symbolizujący
czterystronyświata),przywiązanidosznurówzwisającychzplatformy,rzucająsięgłowąwdół,
wykonując13obrotów(copomnożoneprzezliczbę4tancerzydajewynik52-tylelatliczy
wiekwkalendarzuprekolumbijskim).W2009r.rytuałzostałwpisanynalistęNiematerialnego
DziedzictwaLudzkościUNESCO(przyp.tłum.).
