Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Detoksykacja
ewolucyjniemechanizmciągłegoeksportuzwiązków(koniugatów)kseno-
biotyków,wformierozpuszczalnychwwodziemetabolitów,zcytoplazmy
dowakuolilubmacierzypozakomórkowej.Wakuolesąorganellamisubcelu-
larnymi,stanowiącymirezerwuarjonów,barwników,metabolitów,substan-
cjiobronnych,iodgrywająpodstawowąrolęwhomeostaziekomórkioraz
wprocesachjejdetoksykacji.Błonawakuolizawierapompyprotonowe,
umożliwiającetransportsubstancjidoizwnętrza,natomiastzwiązkitoksyn
przenikajądowakuolidziękiABCtransporterom(ang.ATPBindingCasette),
znajdującymsięwkomórkachwszystkichorganizmówżywychistosowa-
nymdoprzenoszeniaglukozydówiinnychzwiązkówopodobnejbudowie
chemicznej.Biochemicznereakcjepojawiającesięwfaziebioaktywacjiiko-
niugacjisąalbopodobne,alboidentycznezarównowprzypadkuroślin,jak
izwierzątorazludzi.Wpierwszejfaziebiorąudziałgłówniepolisubstratowe
monooksygenazy(PMSO,ang.PolySubstrateMonoOxygenase)zbudowane
zcytochromuP-450iNADPHpełniącegofunkcjęreduktora.Umożliwiają
onenp.:dealkilację,wtymO-,N-,S-demetylację,dearylację,hydroksylację
łańcuchowąipierścieniową,dehydrogenację,sulfoksydację,redukcjęoraz
izomeryzacjętakichksenobiotykówjakherbicydyizanieczyszczeniaorga-
nicznezawierającewskładziehormony,fenylopropanoidy,kwasytłuszczo-
we,terpeny.Pozaenzymamiutleniającymiwpierwszejfaziedetoksykacji
ksenobiotykówuczestniczą:amidazy,proteazy,hydrolazyepoksydowe,kar-
boksyloesterazyorazenzymyredukujące-reduktazachinonu,glutationu,
cytochromuc,dehydrogenazaksantyny,oksydazaaldehyduiinne.
Ważnymsubstratemwdrugiejfaziedetoksykacjijesttripeptyd-gluta-
tion,zbudowanyztrzechaminokwasów:cysteiny,glicynyikwasuglutami-
nowego.Wroślinachspotykanesąanalogiglutationuzawierającezamiast
glicynyaminokwasβ-alaninę(wroślinachstrączkowych)lubserynę(wzbo-
żach).Ponieważglutationjesthydrofilowy,możetworzyćnieenzymatyczne
koniugatyzlipofilowymiksenobiotykami,ułatwiającichtransportwpery-
feryjneczęścirośliny.Umożliwiatodezaktywacjęksenobiotyków,takichjak
herbicydy,insektycydyfosforoorganiczne,fluorowęglowodory,zpominię-
ciemfazybioaktywacjizacenęuaktywnieniaenzymutransferazyprzyspie-
szającegoreakcję.Związkiksenobiotykówskładowanewwakuolimogąulec
dalszejbiotransformacjipodwpływemenzymówzklasyperoksydazlub
karboksypeptydaz,umożliwiającychusunięciezglutationuglicyny,ana-
stępniekwasuglutaminowego.Pozostajemałocząsteczkowaformazawiera-
jącatylkocysteinęplusksenobiotyk.Możeonabyćłatwozdeponowana
wścianiekomórkowejrośliny.Aktywniewtymprocesieuczestniczągrupy
chemicznewystępującewligninachicelulozie-strukturalnychskładnikach
ściankomórkowychroślin,pozwalającychwiązaćchemiczniezanieczysz-
czeniawpostacinieaktywnychkomponentów.
3
