Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
2.Materiałynarzędzioweipowłoki
stopu(67–69HRC),wporównaniuztradycyjnymitechnologiamijegoodlewania
iprzekuwania.Odpornośćtemperaturowadzisiejszychstaliszybkotnącychto
zaledwieok.6700C,coniepozwalanazastosowaniewiększychprędkościskra-
wania.Mimostosunkowozłychwłaściwościskrawnychstaliszybkotnącejjestona
jeszczestosowanazuwaginajejdużąwytrzymałośćnazginanieiodpornośćna
szokimechaniczneitermiczne,atakżezewzględunajejdobrąkształtowalność
wstaniemiękkim.Znajdujezastosowaniawnarzędziachtrzpieniowychomałych
średnicach,gwintownikach,narzynkach,atakżenarzędziachkształtowych,jak
przeciągacze,frezyślimakowe,dłutakiitp.Zwiększenieefektywnościskrawaniem
narzędziamizestaliszybkotnącejnależydziśprzypisywaćgłówniepowłokom
przeciwzużyciowym.
Węglikispiekanetowdalszymciągupodstawowymateriałnanarzędzia.Wy-
konujesięzniegook.50%ostrzywszystkichnarzędzi.Materiałtenwsposóbop-
tymalny,jakżadeninny,łączywsobietakiebardzopożądaneichcechy,jakduża
odpornośćnaścieranieistosunkowodobrewłaściwościwytrzymałościowe.
Kilkanaścielattemuudałosięwytworzyćultradrobnoziarnistewęglikispiekane
owielkościziarnaokoło0,3Hm,adzisiajojeszczemniejszejziarnistości.Spowo-
dowałotoznaczącywzrostnietylkotwardościspieku,aletakżejegowytrzymałości
nazginanie,codotamtegoczasubyłozjawiskiemprzeciwstawnym,czyliwmiarę
zmniejszaniasięziarnistościspiekurosłacoprawdajegotwardość,leczmalała
wytrzymałośćnazginanie,którejtowłaściwościbrakowałotymmateriałom.Tak
jakwprzypadkustalinarzędziowychrównieżwprzypadkuwęglikówspiekanych
wostatnichlatachniepojawiłsięznaczącypostępwzwiększeniuichwłaściwości
skrawnych.
Cermetalepowstaływczasachdrugiejwojnyświatowej,gdyutrudnionybył
dostępdozłóżwolframu,którywpostaciwęglikaWCbyłgłównymskładnikiem
węglikówspiekanych.PoczątkowocermetalskładałsięzziarenTiC,TiN,TiCN
iniezawierałWC.Obecniecermetalewwiększościzawierająkilkanaścieprocent
tegoskładnika,którypodwyższaichodpornośćnaścieranie.Cermetaleswoimi
właściwościamisytuująsięmiędzyceramikąawęglikamispiekanymiidośćdobrze
sprawująsięgłówniepodczaskształtowaniastaliwstabilnychwarunkachobróbek
wykończeniowych.
Podobnypogląd,cowprzypadkurozwojuinnychmateriałównarzędziowych,
możnawyrazićwodniesieniudoceramikitlenkowej,mieszanejiazotkowej[32],
[33],[42],[45],[146].Całyczastrwająusilnepracenadzwiększaniemichodporności
nakruchepękanie,szokitermiczne,atakżenadzwiększanymwytrzymałościna
zginanie.Jednakpostępynatympolusąbardzoumiarkowane.Ostrzawpostaci
wymiennychpłytekzceramikistosowanesąjużodbardzodawna.Natomiastpróby
zastosowaniatychmateriałównarzędziowychwmonolitycznychnarzędziach,
takichjakwiertłalubfrezytrzpieniowe,napotykałynautrudnieniazpowodów
małejichwytrzymałościnazginanieorazzłegozachowywaniasięwwarunkach
małychprędkościskrawania,jakiewystępująwprzypadkunarzędziomałych
średnicachlubwpobliżuosiobrotunarzędzia.Zwiększeniewytrzymałościna
