Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czynnikibędąceodbiciemsocjalizacjimechanizmówiprocesówbiologicznych.Wdziedzinach
reprodukcjibiologicznej,inżynieriigenetycznejiróżnegorodzajuinterwencjimedycznychciałostajesię
przedmiotemwyborówimożliwości,któremająznaczenienietylkodlasamejjednostki.Istniejąścisłe
powiązaniamiędzyosobistymiaspektamikonstruowaniacielesnościiczynnikamiglobalnymi.Techniki
reprodukcyjneiinżynieriagenetycznatotylkoprzykładoweprzejawyprocesówtransformacjiprzyrody
wsferędziałalnościludzkiej.
Nauka,technikaiekspertyzawbardziejogólnymsensieodgrywająfundamentalnąrolęwtym,
conazywamseparacjądoświadczenia.Dośćznajomobrzmiąsądy,żenowoczesnośćwiążesię
zinstrumentalnympodejściemdonaturyiżekwestieetyczneimoralneniemieszcząsię
wperspektywienaukowej.Jednakżechciałbymprzeformułowaćtezagadnieniawkontekście
instytucjonalnegowyjaśnieniaporządkupóźnonowoczesnego,wkategoriachjegosamozwrotności.
Nowoczesneinstytucjezmierzająogólniewkierunkutworzeniaśrodowiskdziałaniauporządkowanych
zewzględunadynamikęsamejnowoczesnościioderwanychod„kryteriówzewnętrznych”,czyli
czynnikówpochodzącychspozasystemównowoczesności.Istniejewprawdziewielewyjątków
itendencjiprzeciwnych,alecodzienneżyciespołecznecorazbardziejoddalasięod„prawdziwej”natury
ioddzielaodróżnorakichdoświadczeńzwiązanychzkwestiamiidylematamiegzystencjalnymi.
Szaleniec,kryminalistaiczłowiekciężkochorysąfizycznieodseparowaniodludzinormalnych,
amiejsce„erotyki”zajmuje„seksualność”,którazkoleizostajeukrytaprzedokieminnych.Separacja
doświadczeniaoznacza,żewiększośćludzirzadkoiprzelotnieuczestniczywzdarzeniachisytuacjach
wiążącychjednostkoweżyciezszerszymikwestiamimoralnościiskończoności.
Sytuacjataniewynikła,jaksądziłFreud,znarastającegopsychicznegostłumieniapoczuciawiny,
wymuszonegoprzeznaderzłożonycharakternowoczesnegożyciaspołecznego.Mamyturaczej
doczynieniazinstytucjonalnąrepresją,wktórej,jakuważam,głównąrolęodgrywadynamikawstydu,
aniewiny.Wstydjestbliskospokrewnionyznarcyzmem,ale,jakjużwspominałem,błędemjest
przyjmować,żetożsamośćjednostkistajesięcorazbardziejnarcystyczna.Narcyzmjestjednymzwielu
różnorodnychmechanizmów–awniektórychwypadkachpatologii–psychicznych,któresąefektem
powiązańmiędzytożsamością,wstydemirefleksyjnymprojektem„ja”.
Indywidualnepoczuciebezsensu–poczucie,żeżycieniemadozaoferowanianicgodnegouwagi
–stajesięwwarunkachpóźnejnowoczesnościfundamentalnymproblemempsychicznym.Tozjawisko
należyrozumiećwkategoriachwypieraniapojawiającychsięwżyciucodziennymwątpliwości
moralnych,którymodmawiasięodpowiedzi.„Izolacjaegzystencjalna”tonietyleoddzieleniejednostek
odsiebienawzajem,ileichoddzielenieodzasobówmoralnychkoniecznychdoosiągnięciażyciowej
satysfakcjiipełniegzystencjalnej.Refleksyjnekonstruowanie„ja”oznaczawdrażanieprogramów
samorealizacjiisamodoskonalenia.Jednakżedopókitemożliwościsąpostrzeganeprzedewszystkim
jakorozszerzaniezasięgunowoczesnychsystemówkontrolinajaźń,dopótypozostająpozbawionetreści
moralnej.„Autentyczność”stajesięnadrzędnąwartościąitworzyramysamorealizacji,alejest
toprocesodartyzwymiarumoralnego.
Kwestieegzystencjalneniesąjednakwżadnymraziecałkowiciewypierane.Wwarunkach
rozwiniętejnowoczesności,kiedysystemykontroliinstrumentalnejoperująbardziejjawnie,aich
negatywnekonsekwencjestająsięwidocznelepiejniżkiedykolwiekwcześniej,pojawiająsięróżne
formyprzeciwdziałaniajej.Wyborystylówżyciawwarunkachwzajemnegopowiązaniakontekstów
lokalnościiglobalnościwiążąsięzdylematamimoralnymi,których–costajesięrzeczącorazbardziej
oczywistą–niemożnajużpoprostuspychaćnadalszyplan.Tekwestiewymagająnowychform
politycznegozaangażowania,jakiezwiastująijakimdająpocząteknoweruchyspołeczne.Zcienia
„politykiemancypacji”wyłaniasiępromującasamorealizacjęczłowieka,zarównonapoziomie
indywidualnym,jakizbiorowym,„politykażycia”.
Emancypacja,naczelnyimperatywpostępowegoOświecenia,wswoichróżnychodmianachstanowi
waruneknarodzinprogramupolitykiżycia.Wewciążrozdartympodziałamiinaznaczonymstarymi
inowymiformamiprzemocyświecieznaczeniepolitykiemancypacjiniezmniejszasię.
Dodotychczasowychstarańpolitycznychdołączająjednaknoweformyzaangażowaniawpolitykężycia.
Nazakończenieprzedstawięwzarysiegłównepunktyprogramupolitykiżycia.Programtenwskazuje
nakoniecznośćstawieniaczołaspecyficznymdylematommoralnymizmuszanasdopodniesienia
wykluczonychprzeznowoczesnąinstytucjonalizacjękwestiiegzystencjalnych.
