Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ŚląskiedrukikalendarzowedopołowyXVIIIwieku
DlaustaleńterminologicznychważnyjestartykułjęzykoznawczyKry-
stynyKossakowskiej-Jarosz.Wswoichrozważeniachokreślaonazakres
semantycznypojęćUkalendarz”orazUalmanach”.Autorkapodkreśla,iż
pierwotniepierwszyztychterminówobejmowałjedynietabliceastro-
nomiczne,natomiastwokresiepóźniejszymnabrałrównieżwalorów
informacyjnych,praktycznychiliterackich.KrystynaKossakowska-Ja-
roszwkontekścieproblemuprecyzjiterminologicznejrozgraniczasta-
nowiskoliteraturyobcejodtejrodzimej.Wedługtejpierwszej,podpoję-
ciemUkalendarz”rozumiesięjedyniepodziałrokunamniejszejednostki
czasoweorazichgraficzneodwzorowanie.Zkoleidrukowanecoroku
wydawnictwoocharakterzeksiążkowym,zawierająceobokkalendarza
równieżinneróżnorakietreści,określanejestmianemalmanachu.Tego
wyraźnegorozgraniczeniabrak,zdaniemautorki,wliteraturzepolskiej,
gdzienategosamegorodzajudrukistosujesięwielenazw,częstouzna-
wanychzatożsame5.
Wobliczupanującegowliteraturzepolskiejbrakuprecyzjiterminolo-
gicznejpróbyjejuporządkowaniadokonałMaciejJanik.Odwołujesięon
dodefinicjipojęćUalmanach”orazUkalendarz”,cytowanychwliteraturze
francuskiej,angielskiejorazniemieckiej.Jednocześniestwierdza,iżbada-
czezajmującysiętegotypuwydawnictwamipowinnistosowaćtermino-
logiętampowszechnieużywaną.Wodniesieniudopolskichwydawnictw
tegotypu,MaciejJanikdostrzegaproblemwokreślaniuichjakokalenda-
rze,gdyż,jegozdaniem,niesąonejużnimi.Nieścisłośćbędziemiałamiej-
scerównieżwodniesieniudoterminuUalmanach”.Dlategoteż,zdaniem
tegobadacza,przywyborzedanejopcjiterminologicznejnależywziąćpod
uwagętrzynastępująceczynniki:
-nazewnictwopowszechniestosowanewdanymczasieiprzestrzeni,
-elementtreściowywidoczniedominującywzawartościdanegodzieła,
-dominującąwramachdanegowydawnictwafunkcjęużytkowąformy6.
Wobliczuproblemówterminologicznychnależy-przynajmniejdla
potrzebniniejszejpublikacji-podjąćpróbęodniesieniasiędotejkwestii.
Wydajesięzasadnymokreślenieinteresującychnasdrukówmianemwydaw-
nictwkalendarzowychlubteżdrukówocharakterzekalendarzowym7.
PojęcieUwydawnictwokalendarzowe”pojawiłosięwpopularnonau-
kowymartykuleBogdanaRokadotyczącymkalendariografiipolskiejod
5K.Kossakowska-Jarosz,Kalendarz.Sporyterminologiczneł,s.129.
6MaciejJanik,KalendariografiapolskaodXVI-XVIIIwieku-próbatypologii,
[w:]Kalendarzestaropolskie,red.IwonaDacka-Górzyńska,JoannaPartyka,
Warszawa2013,s.9-12.
7TerminUdrukkalendarzowy”pojawiłsięw:PiotrTafiłowski,Recenzjapra-
cyMaciejaJanikapt.„Polskiekalendarzeastrologiczneepokisaskiej,UPrzeglądHisto-
ryczny”,t.95,z.4,s.573-575:Autorzapewneuważagozatożsamyzterminem
Ukalendarz”.
