Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Problemyoperacjonalizacjiiinterpretacji
wliteraturzeświatowejzwracasięuwagęnato,żenpytaniawnajbardziej
popularnychsondażachniezmieniająsięodlat,awreligijnościzachodzą
znaczniewiększezmiany”(Bader,Finke,2014,652).Możliwejestwręcz-co
wartopodkreślić-żeprzemianyreligijnościzachodząmimoutrzymujących
sięwPolscenawysokimpoziomieautodeklaracjiwiaryipraktyk,ponieważ
zmieniająsięznaczeniaprzypisywanepojęciom,rozumieniepytańiodpo-
wiedziprzezbadaczyibadanych,którychilościowewskaźnikiniesąwsta-
nieuchwycić.Ponadtozwracasięuwagę,żenajczęściejstosowanewskaźniki
religijnościndostarczająbardzopowierzchownychdanychnatematreligijno-
ściiwzasadzieniedotykajągłębszejsferyprzeżyćreligijnych,treściwiary
ireligijnychwięzizKościołem.Naichpodstawieniemożnajednoznacznie
rozstrzygaćozmianachpolskiejreligijnościiichkierunku”(Mariański,2004,
72).Skłaniatodopodejmowanianowychbadańwtymzakresie.
1.2.Problemyoperacjonalizacjiiinterpretacji
Pozaproblemaminaetapiekonceptualizacjiioperacjonalizacji,badaniare-
ligijnościdostarczająrównieżtrudnościinterpretacyjnych.Badaczestarająsię
wyciągaćciekaweiistotnewnioski,choćczasemdane,napodstawiektórych
toczynią,niedająwyraźnychpodstaw.Tensamwynikbywainterpretowany
naróżnesposoby.Wsposobieinterpretowaniawyników-podobniejakwję-
zykukwestionariusza-widaćzałożeniaipodejściebadacza.Wielupsycho-
logomisocjologomreligiinieudajesięuniknąćocen,ichinterpretacjemają
charakternormatywny.Poniżejzaprezentowanezostanąprzykładowesposoby
operacjonalizacjireligijnościzbadańpolskichautoróworazopisywyników
badań,wktórychwidaćrozmaiteproblemy,aleiwskazówkidonowegopo-
dejściadobadańreligijności.
Przykłademoperacjonalizacjiwychodzącymnaprzeciwbadaniubardziej
kwestiijakościowychniżilościowychreligijnościjestszeregpytańodo-
świadczeniareligijne,którebadaniprzeżywająosobiście:wewnętrznejrado-
ścipodczasmodlitwy,pewnościwysłuchaniamodlitw,BożejOpatrzności,
bezpośredniegokontaktuzBogiempodczasmodlitwy,wszechogarniającej
miłościodBoga,uzdrowieniaduchowegolubfizycznego,nawróceniareligij-
nego,objawieniaBoga,MatkiBoskiej,świętych,usłyszeniagłosuBoga,ale
teżdoświadczenianegatywne,np.utratywiary,nieobecnościBoga,zjednocze-
niaznaturą,obecnościszatana,pozostawaniapozaciałem,glosolalia(Dębski,
2005).Weryfikacjaposiadaniategotypudoświadczeńprzezrespondentów
umożliwiabardziejtrafnewnioskowanieointensywnościżyciareligijnego
niżwoparciuopodstawowewskaźnikipraktyk.Trzebajednakpodjąćpróbę
odkrycia,cobadanirozumiejąpodwymienionymiwyżejterminami,abyrze-
telnieopisaćdoświadczenialudzi.
23
