Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
zdotychczasowych”
,wskazującnanieużywanieprzemocyipolitycznąma-
nifestacjęideologii,opartejnaarchetypicznychrytachzbiorowegomyślenia
(1990:17).Próbującokreślićzrębytejideologii,zwróciłuwagęnajejosadzenie
wkrytycetegowszystkiego,copowodowałautorytarnysocjalistycznyancien
regimewspołeczeństwie-przedewszystkimjegorozbiciaipozbawieniajed-
nościnarodowej.Nacisknajednośćiwspólnotębyłwięcsednemideologii
nSolidarności”
,rekonstruowanejwwypowiedziachjejuczestników,cowyra-
żałosięwposzukiwaniuładukooperacyjnego.Moimzdaniemtakarewolucja
musibyćnograniczona”
,nawetjeśliistniejetendencjadoupatrywaniaźródeł
zławczynnikachzewnętrznychwobecspołeczeństwa.
PolatachDariuszGawinwyraziłsięzentuzjazmemowielkościtejrewolu-
cji,stwierdzając,żebyłanjakwielkierewolucje:amerykańskalubfrancuska:ja
bympowiedział,żejakpaździernikowarosyjska”(Gawin2011:51-59).
SławomirMagala(znanynaZachodziezpublikacjiopierwszejnSolidarno-
ści”jakoStanisławStarski)nieużywałpojęcianrewolucja”:skupiłsięnanSo-
lidarności”jakosilerozgrywającejkonfliktklasowy-silniejszy,przeżywany
bardziejświadomieniżwczasiepoprzednichkryzysówokresuautorytarnego
socjalizmu,oznaczającyprotestprzeciwkonklasieposiadaczypaństwowych”
posługującychsięzasłonąideologiimarksistowskiej(Magala2012:50-54).
Magalaocenił,żegłębokośćisystemowośćtegoprotestubyłazwiązanazno-
wympokoleniem,zludźmiurodzonymipodrugiejwojnieświatowej,którzy
niedoznaliosobiścierepresjistalinizmuanihitleryzmuiktórzyodpoczątku
lat70.zaczynalibyćnastawienibardzokrytyczniedoniesprawnościekono-
micznejaparatupartyjno-państwowegoinatejpodstawiezdecydowanina
czynnyprotest(2012:78-107).
Uważam,żeniezależnieodtychdyskusjioistocienSolidarności”wszyscy
interpretatorzyzwracająuwagęnawielkieoczekiwaniaspołeczne,przedktóry-
miwtymczasiestanąłZwiązek.Byłyonetakduże,żezczasemdoprowadziły
doradykalizacjiprogramu,apodelegalizacjiZwiązkuwiązałysięzpowsta-
niemszeregumitówojegozadaniachnaprzyszłośćisensiejegoistnienia.Było
towięcwyobrażenieozobowiązaniu,któreprzetrwałopodzieńdzisiejszy,po-
łączonezprzekonaniem,żemitsięjeszczeniedopełnił.
PoglądynaprzemianyNSZZ„Solidarność”
OprzemianachnSolidarności”zaczętopisaćstosunkowowcześnie,jużnapo-
czątkulat90.pojawiłysiępierwszerefleksjepróbująceokreślićichcharak-
ter.Zanajbardziejznaczącytekst,któryzapoczątkowałdyskusjęnatentemat,
uważamartykułWłodzimierzaPańkowazroku1991zamieszczonywKulturze
iSpołeczeństwie,zatytułowanyPrzemianyśrodowiskaspołecznegoPolakówwla-
tachosiemdziesiątych-odwartości„społecznych”kupragmatycznym(Pańków
13
