Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kilkasłówwstępu:dlaczegoFaraon?
M
wiścieraznazawszeprzestudiować(bodotyczygopoetyckafrazazwierszaJuliu-
imożeodukazaniasięFaraona,czwartejpowieściBolesławaPrusa,
minęłoprawie120lat,wciążniejesttoutwórwnikliwieprzebadany
izanalizowany
1
.IchoćdziełatakiejklasyjakFaraonniedasięoczy-
szaSłowackiegoz1846roku,żetankartawiekitubędziepłakała/Iłezjejstanie”
2
),
tozcałąpewnościąpowieśćtazasługujenaponownąuwagęhistorykaliteratury-nie
tylkozracjifaktu,iżnapisałjąjedenznajważniejszychprozaikówpolskichXIXwieku
inajoryginalniejszychmyślicieliswegoczasu.Jużpobieżnerozpoznanieutworupozwala
dostrzecjegobogatąproblematykę:historiozoficzną,polityczną,socjologiczną.Nadto
uwagębadaczazwracająciekawibohaterowie,sposóbprowadzenianarracji,znakomita
kompozycja,nietypoweujęcieczasuiprzestrzeni.Zaskakującewięc,żewciążnieznamy
odpowiedzinapytaniawkontekścietejpowieści,rzecmożna,fundamentalne.Nie
potrafimyustalićjejgenezy:skądtaknagłyzwrotPrusakuprzeszłości?Zastanawiamy
się,dlaczegoFaraon,jakojedynapowieśćPrusa,niebyłpisanymetodąodcinkową.
Większośćpostaciniedoczekałasięnależytejuwagi,podobniejakzagadnieniaczasu
istaroegipskichrealiów.nBiałychplam”możnawięcwskazać,jakwidzimy,ażnadto.
Wniniejszejpracy,którajestcałościowymoglądemFaraona,podejmiemywspo-
mnianekwestie.Rozprawęnależyokreślićmianemmonografii3.
1
Świadczyotymliczbaprac,którezostałypoświęconeFaraonowi.Doczekałsięonledwiejednego
zbioruszkiców(J.Kulczycka-Saloni,O„Faraonie”.Szkice,Wrocław1955).DlaporównaniaoLalcetrak-
tujekilkanaścieksiążek,m.in.H.Markiewicz,„Lalka”BolesławaPrusa,Warszawa1951;L.B.Grzeniew-
ski,Warszawaw„Lalce”Prusa,Warszawa1965;T.Smółkowa,Słownictwoifeksja„Lalki”Bolesława
Prusa,Wrocław1974;T.Budrewicz,„Lalka”.Kontekstystylu,Kraków1990;E.Paczoska,„Lalka”,czyli
rozpadświata,Białystok1995;Z.Przybyła,„Lalka”BolesławaPrusa.Semantyka-kompozycja-kon‑
teksty,Rzeszów1995;J.Bachórz,Wstęp[w:]B.Prus,Lalka,t.1,wyd.2przejrz.,Wrocław1998,BNI
262;o.Tokarczuk,„Lalka”iperła,Kraków2001;J.A.Malik,„Lalka”:historiezróżnychświatów,Lublin
2005;Świat„Lalki”,podred.J.A.Malika,Lublin2005;J.Bachórz,Spotkaniaz„Lalką”.Mendelstudiów
iszkicówopowieściBolesławaPrusa,Gdańsk2010;Leksykon„Lalki”,podred.A.Bąbel,A.Kowalczy-
kowej,Warszawa2011;D.Samborska-Kukuć,nLalka”BolesławaPrusa.Pamięćtragediigreckiej:zprob‑
lemówintertekstualności,Łódź2011orazkilkasetpracpomniejszych-artykułów,studiówiszkiców.
2
J.Słowacki,Dzieławszystkie,podred.J.KleineraprzywspółudzialeW
.Floryana,t.12,cz.1,
Wrocław1960,s.224.
3
MariaŻmigrodzkaprzekonywałaprzedlaty,żezadaniemmonografiijestdostarczenieninfor-
macji«wszystkich»-możliwiepełnychiwszechstronnych”natematdzieła.Zob.M.Żmigrodzka,Oso‑
bowośćiżyciepisarzawmonografihistorycznoliterackiej[w:]Problemymetodologicznewspółczesnego
literaturoznawstwa,podred.H.Markiewicza,J.Sławińskiego,Kraków1976,s.80.
WSłownikuterminówliterackichczytamynatomiast,żemonografiatonjednazpodstawowych
formwypowiedziwnaukachhumanistycznych;obszernarozprawa,dążącadowyczerpującegoiwielo-
stronnegoprzedstawieniawybranegokręguzagadnień”.M.Głowiński,Monografa[w:]Słowniktermi‑
nówliterackich,podred.J.Sławińskiego,wyd.3poszerz.ipopr.,Wrocław1998,s.321.
