Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
................................................................................
lizachperspektywękomunikacyjną,wyodrębniającdwazasadniczeplany
komunikacyjne–plankomunikacjiwewnątrztekstowejiplankomunikacji
zewnątrztekstowej.Osobliwośćkomunikacjidramaturgicznejpolegana
odrębnościstatusuirolipodmiotuorganizującegocałośćkomunikacyjną
wstosunkudoukładówtypowychdlautworównarracyjnych
2
.Dladrama-
tucharakterystycznajestponadtoosobliwagraplanów,zktórąwiążąsię
zasadyorganizacjiprocesukomunikacyjnegoorazzasadyprzekraczania
planów.Analizyutworówkomediowychpozwalajądlaprzykładudostrzegać
obowiązywaniezasadyszczerościwplaniekomunikacjizewnątrztekstowej
idominacjęregułyredundancjikomunikacyjnejwwewnątrztekstowej
płaszczyźniekomunikacyjnej,ponieważniemalwszystkieaspektyświata
przedstawionegomusząznaleźćodzwierciedleniewwypowiedziachkon-
stytuującychówplan.
Schematkomunikacyjnydecydujeponadtookonfiguracjitypówwypo-
wiedzi,omorfologiitekstu.Wielofunkcyjnedidaskalia(traktowaneauto-
nomicznielubwtopionewtekstzasadniczy)itekstuznawanyzagłówny
jawiąsięwdziejachdramatujakopodstawoweparametryzróżnicowań,od
którychdramatwspółczesnysiędystansuje
3
.Mającnauwadzedługiedzieje
dramatu,nieodchodzęjednakwanalizachodwspomnianychrozróżnień.
Ichdopełnieniemjestwyodrębnianieróżnorodnychtypówmonologów
idialogówscenicznych.Kształtowychformwypowiedziorazrelacjewza-
jemnestanowią,wmoimprzekonaniu,ważnywyznacznikstylu.
Analizatypówwypowiedzidramatycznychniemożesięobejśćbez
kontekstugatunkowego.Pojęciegatunkujestjednymzkluczowychdla
powstająwspółcześnie.Natematkłopotów,zjakimizmagasięobecnieteoriadra-
matu,zob.A.Krajewska,Dramatwspółczesny.Teoriaiinterpretacja,Poznań2005,
s.20-28.
2
Szczegóływ:M.Wojtak,Dialogwkomediipolskiejnaprzykładziewybranychutwo-
rówzXVIIiXVIIIwieku,Lublin1993,s.7-12.Literaturoznawcypowracajądo
kwestiistatusudzieładramatycznegowndramatycznej”
,rzecmożna,dyskusji.Zob.
M.Głowiński,Cosięstałozteoriądramatu(wPolsce)?,nTeatr”1997,nr3,s.24-28;
D.Ratajczakowa,Credonowejdramatologii,s.31-32orazwypowiedziS.Świontka,
iJ.Deglera.
3
Zob.A.Krajewska,Dramatwspółczesny…,s.11,gdzieczytamy:nDramatwspółczesny
uprawomocniłestetycznieswąwłasnąstrukturę–podkreśliłzniesienieparadoksu
umownościpodziałównatekstgłównyipoboczny,didaskaliaidialogi”
.Jakoprzykład
realizacjitejprawidłowościautorkapodajeestetykęrecyklingupraktykowanąprzez
Różewicza.DozagadnieńtychwracamwstudiumoMrożku.
................................................................................
8
