Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OWŁADZY(NIE)DOSKONAŁEJ
10
dopuszczalne,acospotkasięzpotępieniemizostanieuznaneza
wykroczenielubwichrzycielstwo.Tojestkonsekwencjazałożenia,
żerównieżprawodawcaniemożepostępowaćarbitralnie,leczmusi
podlegaćstworzonemuprzezsiebieprawu.
Legislatywa,bądźnajwyższawładza,niemożeprzyznaćsamejsobie
władzyrządzeniawydającarbitralnedekretysporządzanepospiesz-
nie,jestonabowiemzobowiązanadowymierzaniasprawiedliwości
iokreślaniauprawnieńpoddanychnamocyogłaszanych,obowiązują-
cychpraworazpoprzezuznawanychiupoważnionychsędziów1.
Lockewyklucza,byktokolwiekmógłwyłączyćsiebiespodwła-
dzyprawnaturalnych.Możetylkowybraćporządekprawnypo-
nadporządeknaturalnyipoddaćsięwładzypolitycznejszanującej
uprawnieniaobywatelskieiwrazzinnymiobywatelamistworzyć
państwo.
Ludzieoddającałąswojąnaturalnąwładzęwstępującdospołeczeń-
stwa,społecznośćzaśskładawładzęustawodawcząwręceosób,któ-
reuznałazaodpowiednieiktórymzaufała,żebędąrządzićnamocy
ogłaszanychpraw.Inaczejbowiemjejspokój,pokójiwłasnośćbędą
takniepewne,jakbybyływstanienatury2.
Wspołeczeństwiemającymwynegocjowaneprawastanowione
niemożliwyjestdespotycznyautorytaryzm,stanowisko,któreLocke
programowozwalczaiwiążezrządamipatriarchalnymi,zakłada-
jącymi,żewszelkawładzapochodziodBogaijegoziemskichna-
stępców.JejzwolennikiembyłwczasachLocke’asirRobertFilmer,
któregopoglądyLockekwestionujewPierwszymtraktacieorządzie.
WedługkoncepcjiFilmeraBógdałczęśćswejmocyAdamowi,przez
1
J.Locke,Dwatraktatyorządzie,przełożył,wstępemikomentarzemopatrzyłZ.Rau,
przekładprzejrzałA.Czarnota,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1992,
2
s.259-260.
Ibidem,s.260.
