Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OWŁADZY(NIE)DOSKONAŁEJ
28
Popierwsze,jeślizmuszamyjakąśopiniędomilczenia,niemożemy
byćpewni,żeniejestonaprawdziwa.Zaprzeczaćtemuoznacza
zakładaćswojąwłasnąnieomylność.
Podrugie,choćbyopinia,którejkazanozamilknąćbyłabłędem,
możeonazawieraćizwyklezawieracząstkęprawdy.Ponieważ
ogólnalubpanującaopinia[ł]nigdyniejestcałąprawdą,toreszta
prawdymożedonasdotrzećtylkodziękikolizjimiędzyprzeciwnymi
opiniami.
Potrzecie,nawetjeśliprzyjętaopiniajestcałkowicieprawdziwa,[lecz
niepoddamyjejkrytyce,to]będziewyznawanaprzezwiększośćtych,
którzyjąprzyjmują,podobniejakprzesąd.[ł]
Poczwarte,znaczeniesamejdoktrynyzginielubosłabnie[ł],
dogmatstaniesięczcząformalnością21.
To,copiszetuMill,jestwspaniałądeklaracjąwolipolitycznej.
Marację,żecenzuręprewencyjnąnależyzlikwidować,ponieważ
statystyczniecenzurajestrozsadnikiempolitycznegoabsoluty-
zmuiwrogiemswobodnegomyślenia.Tenpowódniewystar-
czyjednakdoobronyprzekonania,żewolnośćiużytecznośćnie
popadajązesobąwkonflikt.Toprawda,żeżyciespołecznewy-
magaszerokiegoiłatwegodostępudoinformacji,alewszczegól-
nychokolicznościachpewneinformacjepowinnybyćutajniane,
naprzykładważnetajemnicepaństwowe(ktojestszpiegiem?),
albogdydyskrecjaitaktwymagająmilczenia,albogdypodana
niepotrzebnieprawdziwainformacjamogłabywywołaćpoważne
pogorszeniezdrowiauchorego.
Millwtendencyjnysposóbargumentujezapowszechnąsłusz-
nościąhedonizmuinieprzekonującoargumentujenarzeczpełnej
wolnościkażdego,ktopowstrzymujesięjedynieprzedogranicze-
niemwolnościinnych.Przyznaje,żehedonizmfałszywiepodbija
wartośćwulgarnychprzyjemności,alejednocześniezakłada,żejeśli
zdamysobieztegosprawę,totakzmienimyswójsystemwartości,
21J.S.Mill,Utylitaryzm,przeł.M.Ossowska;Owolności,przeł.A.Kurlandzka,wstęp
TadeuszKotarbiński,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1959,s.193.
