Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
OPOWSTAWANIUGATUNKÓW
celu.Gdziekolwiekwięcwszystkierzeczyrazem(tj.wszystkieczęści
jednejcałości)ułożyłysiętak,jakbybyłystworzonewjakimścelu,
tamzachowałysię,gdyżbyłyprzezjakąśwewnętrznąkoniecznośćod-
powiednioukonstytuowane,gdziekolwiekzaśniezostałytakukonsty-
tuowane,zaginęłyiginądotychczas”.Widzimywtymustępieniewy-
raźnyzaryszasaddoborunaturalnego;aleuwaginadtworzeniemsię
zębówwykazują,jakniedokładniepojmowałgoArystoteles.
Lamarckbyłpierwszymuczonym,któregownioskinatentemat
zwróciływiększąuwagę.Przyrodnikten,słusznieuznanyzaznako-
mitość,ogłosiłswepoglądyporazpierwszyw1801roku,rozszerzył
jeznaczniew1809rokuwswymdziele„PhilosophieZoologique”,
następniew1815rokuwewstępiedo„HistoireKaturelledesAni-
mauxsansVertebres”.Wdziełachtychbronionpoglądu,żewszyst-
kiegatunki,niewyłączającczłowieka,pochodząodinnychgatun-
ków.Wyświadczyłonpierwszyniezmiernąusługęwiedzyzwracając
uwagęnaprawdopodobieństwo,żewszelkiezmianytakwświecie
organicznym,jakiwnieorganicznymsąwynikiempraw,aniecu-
downejinterwencji.Trudnośćodróżnianiagatunkówiodmian,nie-
maldoskonałestopniowanieformwniektórychgrupachorazanalo-
giazwytworamihodowlidoprowadziły—zdajesię—Lamarckado
jegownioskówostopniowejprzemianiegatunków.Codosposobów
tegoprzekształcania,toprzypisywałonpewnąrolębezpośredniemu
wpływowifizycznychwarunkówżycia,pewnąrolękrzyżowaniusię
jużistniejącychform,aszczególniewieleużywaniulubnieużywaniu
narządów,tj.skutkomprzyzwyczajenia.Temuostatniemuczynniko-
wizdajesięonprzypisywaćwszystkieowewspaniałeprzystosowania
wnaturze,jaknp.długąszyjężyrafy,żywiącejsięgałązkamidrzew.
Wierzyłonrównieżwprawopostępowegorozwoju;ponieważjednak
wtensposóbwszystkieformyorganicznezdążałybydowydoskonale-
niasię,przyjmujeonmożnośćsamorództwa,bywytłumaczyćistnie-
niewdzisiejszejepoceprostychform.
DatępierwszejpublikacjipoglądówLamarckaznalazłemwznako-
mitejhistoriipoglądównatozagadnieniepodanejprzezIzydoraGeof-
froySt.Hilaire(„HistoireKaturelleGenerale”,t.II,str.405,1859).
WdzieletymznajdujesięrównieżpełnestreszczeniepoglądówBuffo-
nanatękwestię.Rzecztociekawa,oiledziadmój,drErazmDarwin,
wswej„Zoonimiia”(t.I,str.500-510),wydanejw1794roku,wyprze-
dziłzarównopoglądy,jakibłędnezałożeniaLamarcka.WedługIzydo-
raGeoffroyastanowczymzwolennikiempodobnychpoglądówbyłGo-
ethe,jaktowidaćzewstępudodziełapisanegowlatach1794i1795,
alewydanegoznaczniepóźniej,Goethewyraźniezaznacza,żewprzy-
