Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Gietrzwałd.
(Dittrichswalde)
Gietrzwałd(Dittrichswalde)leżywziemistaropruskiejGalindii,
wzachodniejstroniepowiatuolsztyńskiego.Położeniewioskitéj
roktemudogodnościmiasteczkapodniesionejjestpiękne.Dokoła
otoczonawieńcempagórkówokalającychjezioroRentyńskie;środ-
kiemdolinybieżystrumykGilbing,apoobujegobrzegachwśród
ogrodówikląbówdrzewwznosząsię,jakwwioscegóralskiéjjedna
ponaddrugąschludnechatkiizabudowaniagospodarczejéjmiesz-
kańców.SiedmdziesiątwłókosadynGudikus”wydzielonychr.1352
nazałożenieGietrzwałduinadanieprawachełmińskiegostanowią
jéjpoczątek.Liczbamieszkańcówwynosi900,którzyzwyjątkiem
kilkurzemieślnikówikupcówzajmująsięwyłącznieuprawąroli
ichowembydła.Próczjednéjrodzinywszyscywyznawająwiarę
rzymsko-katolicką,inależądodyecezyiWarmińskiéj,którèjkapi-
tuładawniéjprzezdługiewiekiwobwodziekameryolsztyńskièj
posiadałanawetwładzęświeckądlaczegojeszczepodziśdzieńpro-
boszczatamżeprezentuje.
Językiempierwotnymbyłstaropruski;jeszczeprzykońcuwie-
ku15gopodługświadectwaówczesnychrozporządzeńkościelnych
taktutaj,jakwcałémbiskupstwieWarmińskiémprawionokazania
wjęzykuniemieckim,lubnarzeczustaropruskiém.Długoletnie
wojnyiprzyłączenieWarmiidoPolskisprawiły,iżnaopustoszałych
wioskachosiedlalisięPolacyipolskijęzykcorazbardziéjstawałsię
panującym.Podługsprawozdaniakrólewskiéjrejencyiznajdowało
sięprzedkilkulatymiędzymieszkańcamiGietrzwałduzaledwie
48Niemców,winnychzaś,miejscowościach,oddawnychbardzo
czasówdoparafiiGietrzwałdzkiéjnależących,językpolskijeszcze
bardziéjprzeważa.Miejscowościtesą:Woryty(Woritten),Rentyny
(Rentinen),Nowymłyn(Neumühle),Naglady(Nagladden),Pen-
glity(Penglitten),HermsdorfiLeysy(Lcyssen).Mieszkańcytych
wsiwszyscy(zwyjątkiemtylkowłaścicielawsiLeysy)sąkatolika-
