Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JasnaGórawXVIIw.jakoduchowastolicaPolskiiforteca
17
wKrakowie.NaŻmudziiwpółnocnejczęściPodlasiaprzebywałgenerał
LöwenhauptiMagnusdelaGardie.PodPuckiemiGdańskiemuwijałysiępułki
generałaWrangla,samKarolGustawzgłównąarmiąikwarcianymichorągwia-
miKoniecpolskiegorozpoczynałkampanięprzeciwPrusomiGdańskowi.
TakwięcniemalcałaPolskaujrzałasięwniewoliszwedzkiej.Granicawolne-
gokrajuwiłasięwzdłużścianykarpackiejodŚląskapoprzezPrzemyśliLwów
naZamośćiBrześćnadBugiem.Stałynajejstrażywarownezameczkiitwier-
dze,jakDubiecko,Łańcut,Przemyśl,Lwów,Bełz,ZamośćiBrześćnadBu-
giem.Wojskawtychtwierdzachbyłoniewiele,niedoświadczyłyonejednak
potęginieprzyjacielskiej,aformalnieionezpowodudobrowolnegooddania
sięwszystkichwojewództwwpoddaństwo,należałydoKarolaGustawa8.
Tenkrótkirzutokanapierwszyokresupotopu”usprawiedliwiawzupełno-
ścizdziwienieRudawskiego,którypatrzącnatriumfKarolaGustawa,pyta:
uCóżbardziejmamypodziwiaćwtejwojnie,czyszybkośćmarszu,czyślepe
szczęściekróla,któryw60dniodwydaniawojnyzająłKrakówiniemalcałe
kwitnącekrólestwo,adokonałtegozniespostrzeżonąwproststratąswegowoj-
ska?Podobnymstałsiędopioruna,któryuderza,raziiznika.Niepróżnesą
jegosłowa:ZwyciężyłemPolskę,nimjązobaczyłem”
.Europa,słyszącozwy-
cięstwachKarolaGustawa,ozajęciuwojewództw,stolicyitylutwierdz,zdu-
mionarozprawiałaoprawdopodobnychplanachkrólaszwedzkiego,którypo
ujarzmieniuPolakówmiałjeszczepodbićMoskwęizałożyćwschodnie,prote-
stanckieimperium.PapieżprzerażonypowodzeniemSzwedówwzywałpanu-
jących,byszlinapomocPolsce,alejegonawoływaniapozostałybezecha.Jak-
żeobcymieliwalczyć,gdyjejwłaśnisynowiezcałąuległościąsłuchalinajeźdź-
cy.CudzoziemcyznającyswawolęibrakkarnościuPolakówniemoglizrozu-
mieć,dlaczegoterazPolacytakskwapliwie,ulegleinawetszczerzewykonywali
rozkazynajeźdźcy.Wprawdziestarostababimojski,KrzysztofŻegockizabił
księciaheskiego,Fryderyka9,wprawdzieniektóreziemieoburzałysięnapo-
stępowanienieprzyjaciela,alemieczszwedzkibeztrudnościzdołałteruchaw-
kiumiejscowićizniweczyć.uRózgailiktor,–piszeRudawski–załogiistraże
uspokoiłykrajzupełnie.Takibyłspokój,żewydawałosię,jakobysięwPolsce
wszystkozmieniło–ludzie,ziemia,anawetsamoniebo.Szlachta,zbierającsię
naobrady,zostawiałaszableprzeddrzwiamisalizebrań,arozkazówkróla
szwedzkiegosłuchałaztakąuległością,zjakąuczniowiesłuchająnauczyciela.
CudzoziemcyuważaliRadziejowskiegozagodnegowieńcawawrzynowego,
gdyżpotrafiłnaródniespokojnyinieokiełznanyująćwkarbyposłuszeństwa”10.
Zimapokryłakrajpolskicałunemśniegu,martwoty,śmierci.Wjednymtyl-
kopunkciezalanegonieprzyjacielskąfaląkrajuświeciłagwiazdanadziei:na
murachJasnejGóryCzęstochowskiej.
***
8KubalaLudwik,Wojnaszwedzkawroku1655i1656,Lwów1913,s.140.
94października1655rokudowodzącyszwedzkimkonwojemlandgrafFryderykzginąłwpolskiej
zasadzcepodKościanem(przyp.red.).
10Rudawski,s.193.
