Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
PatrycjaCzarnecka
byłanapewnoBona,awybranaprzezniąlokalizacjaokazałasięnieprzy-
padkowa.Wcześniejnatychterenachswojesiedzibymieliksiążętamazo-
wieccy49.W1545rokuJazdówwrazzpozostałymidobramimazowieckimi
wszedłwskładoprawyBony,ataurządziłatampodmiejskąrezyden-
cję50.UkładprzestrzennyikształtzabudowyJazdowasprzedprzebudowy
ZygmuntaIIIWazy
,awięczokresugdydobramijazdowskimizarządzały
najpierwBona,potemAnnaJagiellonka,jestznanyzplanusporządzonego
przezAlessandraAlbertiniegow1606roku,zatytułowanegoIlsitodellavilla
diJasdovia
51
.Przedstawiaonzałożeniepodmiejskiejposiadłościkrólewskiej
składającejsięzpałacuzdziedzińcami,trzechogrodów,zwierzyńcaizespołu
zabudowańgospodarczych.Nadośćdokładnymrysunkudobrzewidaćplan
pałacu,którybyłzlokalizowanymiędzydrogąprowadzącązWarszawy
doJazdowaaskarpą
52
.Datapowstaniazałożeniajestniepewnaibudzi
wśródbadaczywielewątpliwościzwiązanychtakżezokreśleniemfundatorki.
GerardCiołekwykazał,żebudowapałacuzostałaukończonawtrzeciej
ćwierciXVIwieku,akonkretnieprzed1578rokiem,gdyżrelacjepisane
pozwalająsądzić,żetowłaśnietamnaweseluJanaZamoyskiegoiKrystyny
Radziwiłłównywstyczniu1578rokumiałazostaćwystawionaporazpierw-
szysztukaJanaKochanowskiegoOdprawaposłówgreckich;pałacmusiał
byćzatemnatyleobszerny,bypomieścićdwórkrólewskiigościwydarze-
nia53.DotakiejdatacjiprzychyliłasięJolantaPutkowska,któraodnosząc
siędowcześniejszychustaleńbadaczy,stwierdziłajedynie,żezałożenie
powstałoprzed1578rokiem,ajegopoczątkimogłysięgaćczasówBony,
czylipołowyXVIwieku54.Początkowo,zewzględunaniepewnąiniepre-
cyzyjnądatację,kwestiąspornąwśródbadaczypozostawałotakżeto,czy
pałacwzniesionozinicjatywyAnnyJagiellonki,czykrólowejBony.Maria
Boguckawbiograitejpierwszejstwierdziła,żekrólewnakontynuowała
poprostupracerozpoczęteprzezmatkę55.Putkowska,omawiającdatację
budowli,niestwierdziłajednoznacznie,którazkobietmogłabyćinicja-
torkąbudowypałacu56.TewątpliwościzdajesięjednakrozwiewaćTeresa
Zarębska,którastwierdziła,żeukładprzestrzennywtympałacuchwycony
49T.Bernatowicz,„Regiaeamoenitati…”UkształtowanieskarpyakrajobrazkulturowyUjaz-
dowawczasachnowożytnych,[w:]SkarpaWarszawska.Materiałysesjinaukowej,red.B.Wierz-
bicka,s.61–76.
50M.Bogucka,Anna…,s.146.
51PlanzostałodnalezionyiopracowanyprzezGerardaCiołka,zob.tenże,PlanUjazdowa
z1606roku,DKwartalnikArchitekturyiUrbanistyki”1960,t.5,nr4,s.550–552.
52J.Putkowska,RezydencjawUjazdowiewdrugiejpołowieXVIiwXVIIwieku,DKwartalnik
ArchitekturyiUrbanistyki”1977,t.22,nr2,s.89–100.
53G.Ciołek,PlanUjazdowa…,s.552.
54J.Putkowska,RezydencjawUjazdowie…,s.93.
55M.Bogucka,Anna…,s.148.
56J.Putkowska,RezydencjawUjazdowie…,s.93.