Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sztuka
37
turową,erudycja,literackośćstylu,uświadomionytradycjonalizm,in-
spiracjacudzymijęzykamilirycznymi.Postawętęokreślićmożnajako
klasycyzmkulturowy.
TakimklasycystąstałsięIwaszkiewicznapoczątkulattrzydziestych.
Nienależywszakzapominać,żetejapollińskiejpostawiejużwokresie
kształtowaniasiętakichpoglądów(Oktostychy)towarzyszyłstalecień
Dionizosa(Dionizje,1922).Próbąpogodzeniatychsprzecznościbyły
tomikiKasydy(1925)orazKsięgadniaiksięganocy(1929).Nawrotem
dookrzepłegojużklasycyzmuwlatachtrzydziestychjesttomikPowrót
doEuropy(1931)iwydanewroku1938Inneżycie.Wtomietymwy-
stępująnawiązaniadosztukimalarskiej,obrazypełnesymboli,barw,
głębokiegozrozumieniauniwersalnychwartościsztukiiklasycznego
piękna.WierszeInnegożyciałączywspólnypretekstichnarodzin—
inspiracjadziełemmalarskim,architektonicznym,zabytkiemkultury.
Postawęneoklasycystycznąmożnabyłodostrzecwkulturzeeuropej-
skiejjużnapoczątkuwiekuXX,wPolscenasiliłasięwlatach1907—
1917.WliteraturzereprezentowalijąJeanMoreas,PaulValéry,Stefan
George,EzraPound,TomasS.Eliot.Charakterystycznedlakierunku
byłoprzekonanie,żejednośćiciągłośćkulturywpływanawytworzenie
zbiorowejświadomościludzkiej.Sięganodopsychologii,antropologii,
filozofiiiliteratury,odwoływanosiędodoświadczeńantykugrecko-
rzymskiego,aleteżdośredniowiecza,renesansu,baroku,dowyobra-
żeńmitycznych,motywówarchetypicznychibiblijnych.Nadrzędną
ideąklasycyzmubyłorespektowanieponadczasowychczłowieczych
ideałów.DokulturowychtradycjiklasycyzmunawiązywałwPolsce
EdwardPorębowicz,publikującw1908rokuwDAteneumPolskim”ar-
tykułRomantyzmfrancuski,atakżeWładysławKozicki,ZdzisławDę-
bicki,EdwardLeszczyński,aleprzedewszystkimLeopoldStań.Ruch
tenzwiązanybyłzpismamiDMuseion”orazDLamus”.Współczesnymi
IwaszkiewiczowiklasykamibyliZbigniewHerbert,CzesławMiłosz,Ja-
rosławMarekRymkiewicz,MieczysławJastrun.
OjcemduchowymczcicieliklasycyzmuprzełomuXIXiXXwieku
wplaniebardziejodległymniezmienniepozostawałJohannJoachim
Winckelmann.Znamiennejest,żedziełaWinckelmannasątakżeczy-
taneprzezbohaterówpowieściIwaszkiewicza(książęMarwicki).In-
spiracjeantykiemwjegoapollińskimwydaniustanowiąelementpar-
