Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Varga:grytekstoweigryliterackie
takżeaksjologicznej-coskutkujetym,żebohaterowiepowieściowisą
niespecjalniezindywidualizowani,aichbiografie,zracjiichnieważno-
ści,prezentowanewsposóbpobieżny,szkicowylubfragmentaryczny.
Tenzwrot(lubnprzełom”
,któregośladywswejksiążceprezentował
Czapliński)postrzegaćmożnajakokonsekwencjębardziejfundamen-
talnejzmiany,jakadokonałasiępo1989rokuwPolsce-zmiany
cywilizacyjnej,kulturowejorazświatopoglądowej.Mamtunamyśli
procespluralizacji,zaktóregosymbolicznypocząteknależałobyuznać
zniesienieinstytucjicenzury24.Fakttenmatutajfundamentalnezna-
czenie,nacozwracanowielokrotnieuwagę.PisałaMarylaHopfinger:
Nagleokazałosię,żemożnaoficjalniemówićwłasnymgłosemiżegłosy
tebrzmiąrozmaicie.Otwarcienaświatniewyobrażalnieposzerzyłogra-
nicezdobytejwolności.[ł]Wielogłosowość-zwszystkimijejblaskami
icieniami-stałasięcechącharakterystycznąnaszejkultury.Upadały
dawnehierarchieiautorytety,wartościiwzoryzachowań.[ł]Zmieniło
sięrównieżpołożeniedotychczasowegoautora.Wcześniejartykułował
nastroje,emocje,żądaniaszerszychgrupspołecznych,wypowiadałsię
wichimieniu,zichprzyzwoleniem.Byłdlaswojejpublicznościautory-
tetem.Terazprzedewszystkimmówiswoimgłosem,wswoimimieniu
inatymmożeodnowabudowaćautorytet25l
ObserwacjeHopfinger(rejestrująceutopijnediagnozyeryplurali-
zmu)wwielumiejscachpokrywająsięzzanotowanądużowcześniej
przezJean‑FrançoisaLyotarda26uwagąokryzysiewielkichnarracji
wkulturzezachodniejparexcellence,ozmierzchuwielkichopowieści
jakomechanizmieprzemian27.Punktemstycznymsąrefleksjedoty-
24GłównyUrządKontroliPublikacjiiWidowiskzostałzlikwidowany11kwietnia
1990rokunamocyustawyoprawieprasowym.
25M.Hopfinger:PluralizacjakulturyirozwójaudiowizualnościlW:Spornesprawy
polskiejliteraturywspółczesnejlRedlA.Brodzka,L.Burska.Warszawa1998,s.73,
75,78.
26PracaKondycjaponowoczesna.Raportostaniewiedzyujrzałaświatłodzienne
w1979roku.
27nNaukazeswejnaturystoiwkonflikcieznarracją.Kiedy,mówiąconauce,od-
wołujemysiędojejwłasnychkryteriów,okazujesię,żewprzeważającejczęściwywodzi
sięonazbajek.Ale,jakożenieograniczasiędowyrażaniaużytecznychprawidłowości
iżeszukaprawdy,musiuprawomocniaćwłasnereguły.Prowadziwięcnatematwłas-
25
