Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Fragmentaryczność
tadecyzjamożewydaćsięproblematyczna,gdymasięwpamięci
definicjęopisumówiącą,żesątonzdaniazawierająceodpowiedzina
pytaniaowłasnościrzeczy,miejscipostaci,wodróżnieniuodzdań
współtworzącychopowiadanie,któreprzynosząodpowiedzinapytania:
cosięzdarzyło?komu?gdzie?ikiedy?”36.Wszaknagromadzeniecza-
sownikówokreślającychdziałaniepostaci(nkupujemy”
,nrozszerzamy”
,
nmontujemy”)wskazywałoby,żemamytudoczynieniazopowiada-
niem.Pamiętaćjednaknależy,żeopowiadanietozdaniowynprzebieg
ouchwytnej[ł]przewidywalności”37,któregojednązgłównychfunkcji
jestnarastaniesemantyki(przybywanieitransformacjaznaczeń)-
awomawianymprzykładzietrudnomówićoprzyrościetreścifabular-
nej,raczejzaśokumulowaniu,integrowaniuiporządkowaniustanów.
Wymienioneczynnościnieukładająsięwżadenciągzdarzeniowy,lecz
określająwłasnościbohaterów.Składająsięwięcnaopis.Opisobierający
zaprzedmiotprzedstawienianiezindywidualizowaniepostacizjednej
strony,zdrugiej-pospolitość,powtarzalność,atakżenieważnośćich
doświadczeńżyciowych.
Tę,napozórnieistotną,uwagęwprowadzamtu,gdyżtwierdzę,
że-wzwiązkuznieobecnościąfabuły38orazprzewagątakwłaśnie
rozumianegoopisunadopowiadaniem-debiutanckąpowieśćVargi
jakozdarzeniekomunikacyjnenależyrozpatrywaćjakorematyzację39
tematubanalności.Ujmująctozinnejperspektywypowiem,żebanal-
36J.Sławiński:OopisielW:Idem:Pracewybrane.Próbyteoretycznoliterackie.Kra-
ków2000,s.219.
37Ibidem,s.218.
38Charakteryzującejsięnwyrazistąintrygą,łademkompozycyjnym,dominacją
finalizmu,osiąganiemspójnościdziękiciągowiprzyczynowopowiązanychzdarzeń”
.
P
.Czapliński:Śladyprzełomuł,s.131.
39PisałFrantiśekDaneś:nZreguływypowiadamysiętak,żemówimycośoczymś,
to,oczymmówimy,jesttematemwypowiedzi(topic),to,cooowymtemaciemówimy
jestrematemwypowiedzi(comment)”
.FlDaneś:Semantycznaitematycznastruktura
zdaniaitekstulW:Tekstijęzyk.ProblemysemantycznelRedlMlRlMayenowalWrocław
1974,s.25.Zagadnieniemrozwojuukładutematyczno‑rematycznegoijegodwoma
wariantami(tematyzacjątematuirematyzacjątematu)zajmowałsiętakżeJerzyBart-
miński.Zob.J.Bartmiński:TekstjakoprzedmiottekstologiilingwistycznejlW:Tekst.
ProblemyteoretycznelRedlJ.Bartmiński,B.Boniecka.Lublin1998,s.17.
