Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Rozwójsłuchufonemowego
15
atakżefonemyróżniącesię1cechądystynktywną.Percepcjatychdźwięków
wyprzedzaokilkamiesięcyichwytwarzanie9tzn.fazęgaworzenia.Zdolno-
ścipercepcyjnedzieciobejmującałągamęistniejącychfonemów9anietylko
tych9któresłysząwswoimotoczeniu.Dzieckopotrafiodróżniaćcałezdania
wdanymjęzyku.Naprzykładdzieciodróżniająjęzykholenderskiodjapoń-
skiego9aleniewtedy9gdyzdaniasąwymawianewspak
42
.
Badanianadpercepcjąmowyuniemowlątprowadzisięprzedewszyst-
kim9mierzącodruchyssaniaorazruchygłowy
43
.
W1.rokużyciapoczątkoweogólnojęzykowezdolnościpercepcyjne
dziecizostająznacznieograniczone.Podkoniectegookresuniepotrafiąjuż
oneróżnicowaćwieluobcojęzycznychkontrastów9zktórymidawniejsobie
radziły.Podobnetrudnościzespostrzeganiemróżnicmiędzydźwiękami9
któreniesąużywanedoróżnicowaniasłówwjęzykuojczystym9mająoso-
bydorosłe
44
.
Zdolnościpercepcyjneniemowlątnajbardziejzmieniająsięwciągu1.pół-
roczażycia.BadaniaprzeprowadzonewJaponiiwykazały9żepółrocznenie-
mowlętajapońskiespostrzegająróżnicęmiędzy/l/i/r/taksamojakichame-
rykańscyrówieśnicy.Do12.miesiącażyciadziecijapońskietracątęzdolność9
podczasgdydzieciamerykańskiewznacznymstopniująrozwijają
45
.
Licznebadaniawykazują9żedziecipotrafiądostrzegaćopozycjedźwię-
ków9zanimsamezacznąjeartykułować.Jużmiesięczneniemowlętapotrafią
zarejestrowaćróżnicęmiędzysylabami[pa]i[ba].Ponadtodziecioduro-
dzeniasązdolnewychwycićróżnicęwynikającązodmiennegomiejscaar-
tykulacjimiędzysylabami[ba]i[ga]9a2-93-miesięczneniemowlętapotrafią
poprawnieróżnicowaćsylaby[la]i[ra].Opanowanietejopozycjijeststosun-
kowopóźne9trudnerównieżdlaosóbdorosłych9posługującychsięjęzykami
innyminiżangielski.
Innebadaniawskazują9żedziecijużod1.miesiącażyciapotrafiąróżnico-
waćsamogłoski[a]1[i]oraz[i]1[u].Niemowlętawychwytująwięcwiele
opozycjidźwiękowych9którepojawiająsięwsłowach.Różnicująikategory-
zujądźwiękimowyniezależnieodtego9jakiegojęzykaonedotyczą.Około
9.miesiącażyciapercepcjasłuchowadziecirozwijasięwkierunkudźwię-
kówcharakterystycznychdlajęzykaojczystego.Zatemich„ogólnojęzykowe”
zdolnościzostająograniczonedowłaściwościjęzykaotoczenia
46
.Dzieciuczą
siępercepcyjnychcechjęzykaojczystegoodmatek(tzw.mowamatczyna).
42
I.KURCZ:Psychologiajęzykaikomunikacji.Warszawa20059s.88.
43
W.JASSEM:Biolingwistyka—wybranezagadnienia.W:Foniatriakliniczna.Red.
A.PRUSZEWICZ.Warszawa19929s.86.
44
Psychologiajęzykadziecka…9s.39.
45
46
Ibidem.
Ibidem9s.20135.
