Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wielkościnaobszarzekotliny),akopułytorfowełącznie141,35mlnm3wody(98,3%
tejwielkościnaobszarzekotliny).Dochwiliobecnejłącznaobjętośćwodyzawartej
wtorfachwobuobszarachzmalałao109,5mlnm3,wtym108,6mlnm3(99,2%)
przypadanaKotlinęOrawsko-Nowotarską,a0,88mlnm3(0,08%)nadolinywpol-
skiejczęściBieszczadów.
DawniejkopułytorfowewKotlinieOrawsko-Nowotarskiejgromadziły81%wody
zawartejwtorfachnatymobszarze,aobecnie,pomimodużychzmianwzasięgu
torfowisk,72%.Wdolinachbieszczadzkichwielkośćtęwwarianciehistorycznym
oszacowanoażna99%,awspółcześniena93%.Miarądegradacjiantropogenicznej
torfowisk,którajednakniedoprowadziładocałkowitejutratywalorówwodnych
omawianychobiektów,jestrelatywniedużazawartośćwodynapotorfiach,którą
wKotlinieOrawsko-Nowotarskiejoszacowanona2,1mlnm3(3,4%wodyzawartejwtor-
fachtegoobszaru),awdolinachbieszczadzkichna0,08mlnm3(5,4%wodyzawar-
tejwtorfachtegoobszaru).
Wnioski
SkalautratywodyprzeztorfowiskawKotlinieOrawsko-Nowotarskiejjestwwyniku
działańczłowiekaolbrzymia,natomiasttennegatywnyaspektantropopresjiwdoli-
nachbieszczadzkichmożnauznaćzamałoistotny.Pomimotakdrastycznychzmian
KotlinaOrawsko-NowotarskanadalwyróżniasięnietylkowKarpatach,aletakże
natleinnychmasywówgórskichjakozasobnyrezerwuarwódzretencjonowanych
wrozległychtorfowiskach[6,15].Międzyinnymiztegopowoduobszartenwlite-
raturzeanglojęzycznejjestnazywanyTheOrawsko-PodhalańskiePeatland[15].
Obserwowaneaktualniezmianywtorfowiskachwskazująnazwiększającesię
zasobywódnapotorfiach[6,15].Przyjmującoptymistycznyscenariuszodnośnie
doprzyszłegostanutorfowisk,wobubadanychobszarachwKarpatachiuwzględ-
niającśrednietempoprzyrostuzłóżtorfuwpolskichKarpatachokoło0,5mm.a-1[32],
zwiększeniegrubościwarstwytorfutylkoo50cm,coodpowiada43-centymetrowej
warstwiewodywzłożu,możetrwaćjednakaż1000lat.
Podaneobjętościwodyzmagazynowanejwprzeszłościiwspółcześnie,wzło-
żachtorfuwdwóchobszarachwystępowanianajwiększychtorfowiskwKarpa-
tachpolskich,należyuznaćzarównoznacznecałkowitejobjętościwódtorfowych
wtejczęściKarpat.Lokalniewystępująceniewielkietorfowiskawysokieopołoże-
niustokowymlubwierzchowinowym(np.BabiaGóra,Pilsko,PogórzeGubałow-
skie,Bieszczady),atakżetorfowiskaniskieotakimpołożeniu(np.BaraniaGóra,
DziałyOrawskie,BeskidNiski),retencjonująminimalnewrozpatrywanejskaliilości
wody.
47
