doobrazuwspomnień.KiedyjednakSłowackirozwijaopis,okazujesię,
żesugerowanydysonanswcaleniepoleganaprostymzestawieniutego,
coponure,ztym,coradosne.Opozycyjnebiegunymająkilkaaspek-
tów:dużyzegargenewskiprzeciwstawionyjestmałemudzwonkowi
szkolnemu(zegaridzwonekszkolnymająstałyczasdźwięczenia),
realnaśmierćzegarmistrza–symbolicznemuzamarciuszkoły,dziw-
nośćdźwiękuzegarówgenewskich–rozbiciuizamilknięciudzwonka
krzemienieckiejszkoły
10
.Dysonanszatemistnieje,alenienapoziomie
nastroju–zarównorzeczywistośćnaobczyźnie,jakiobrazwspomnie-
niowysąsmutne.
Wspomnieniaczęściejjednakmająwymiarinny,coprawdazwykle
doprowadzajądowzruszeńwywołującychłzy,aleniekonieczniezpe-
symistycznymakcentem.TegorodzajuwzruszenieowładnęłoSłowac-
kim,gdyznalazłsięwokolicyGenewyimógłrozejrzećsiępopolach
uprawnych.Pisał:„Wdrodzespotkałemżeńcówzbierającychzboże–
tomitakmójkrajprzypomniało,żemisięłzyzakręciływoczach”
11
.
Izarazrozwijałopisdodającrozmaitereminiscencjeiporównania:
rzadkotubowiemwidaćzbierającychzboże–wszędziewinnice
okrywająwzgórki,apejzażetracąnatymbardzowiele.Nicnudniej-
szegodlawzrokujakwinnice–całejeziorogenewskiezbrzydłoobsa-
dzonewinnicami.Fasolanaszastokroćpiękniejsza,bonawyższych
rośniekijachikwitnieczerwono–aktóżznaslubipodoknami
wogrodziefasolę?
12
Słowackipiszeoswychdoznaniachnawidokżeńców,jakbypró-
bowałniepoddaćsięemocjom,jakbychciałukryćsilnewzruszenie
10
Wwynikurepresjipo1831r.,LiceumKrzemienieckiezamknięto,ajegocenne
zbioryprzekazanonowopowstałemuuniwersytetowiwKijowie.Dotegowydarzenia
nawiązujeSłowacki,piszącorozbitymdzwonkuszkolnym.
11
ListdomatkizGenewy,13lipca1834r.
12
Tamże.
19