Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rycerzrosyjskiejfilozofii
29
rewolucyjnych,studenckagrupaprzyjaciółskupionawokółSwiencickiego
iErnapowołaładożyciatajnyzwiązekpolitycznypodnazwąChrześcijań-
skieBractwoWalki.Jegozadaniembyłourzeczywistnieniepoprzezakcję
rewolucyjną(niewykluczanoużyciaprzemocy)ideałówradykalniepojmo-
wanego"chrześcijańskiegosocjalizmu”12.Byłatostrukturadośćluźnapod
względemorganizacyjnym,łączącaprzedstawicielimłodejprawosławnej
inteligencji,którawwarunkachpogłębiającegosiękryzysuspołecznego
postanowiłapodjąćpróbęodnowyKościołaprawosławnegoorazodrodze-
niarosyjskiegopaństwaispołeczeństwa.Twórcamizałożeńprogramowych
byliSwiencickiiErn,atenostatnipróbowałstworzyćfilozoficznyfunda-
mentruchu.
PunktemwyjściabyładlanichpokrewnaSołowjowowskiejdiagnoza
mówiąca,żechrześcijaństwoniezdołałojeszczeurzeczywistnićswychspo-
łecznychzasad.Owszem,przyczyniłosiędoprzemianyżyciajednostek,ale
moralneiduchowefundamentyludzkichzbiorowościpozostaływistocie
pogańskie.WtymsamymczasiekupodobnymwnioskomskłaniałsięSer-
giuszBułgakow,iodtegomomenturozpoczynasięjegobliższaznajomość
zErnem.Bułgakowbyłosobą,którawpewnymsensieznajdowałasię
wkręguChrześcijańskiegoBractwaWalki.Zarównodouczestnikówruchu,
jakipewnychelementówprogramowychodnosiłsięzsympatiąiangażo-
wałsięwewspólneprzedsięwzięciawydawnicze.Mimotegoczęstopod-
kreślałswójdystanswobec,jakpisał,"sekciarskiegodogmatyzmu”mo-
skwian.OdrzucałnaprzykładeschatologicznykomunizmBractwa,który
woczachprofesoraekonomiipolitycznejrzeczywiściemógłwyglądaćna
"dziecinnebzdury”,wynikającezlekceważeniawiedzynaukowej,co-jak
przestrzegał-możeprowadzićdoumysłowychabberacji13.Wtymczasie
Bułgakowsammyślałostworzeniuorganizacjipolitycznejchrześcijańskich
socjalistów,którajednak,wodróżnieniuodBractwa,miałamiećcharakter
legalnyibyćściślejzwiązanazKościołemoficjalnym.Uważam,żetowłaś-
niekrachChrześcijańskiegoBractwaWalkiopróczrozczarowaniapolityką
wogóle,jakieprzeżyłBułgakow,kiedyzostałdeputowanymdoDumyPań-
stwowej,przyczyniłysiędoporzuceniaprzezniegozamiarupowołania
SojuszuPolitykiChrześcijańskiej.
IdeałypropagowaneprzezBractwobyłyparadoksalnąmieszaninąwizji
apokaliptyczno-eschatologicznychiradykalnegoanarcho-komunistycznego
programupolitycznego.Głoszono,żeotonadchodziautentyczniechrześci-
jańskaspołecznośćokomunistycznymcharakterze,wzorowanymna
wspólnotachpierwszychchrześcijan.Wtakiejwspólnocieludzienietylko
12OhistoriiiideologiiChrześcijańskiegoBractwaWalkiorazfilozoficzno-religijnychzało-
żeniachsocjalizmuErnapisałemszerzejwszkicu:Paradoksyreligijnejrewolucji.WłodzimierzErn
iChrześcijańskieBractwoWalki[w:]Międzyreformąarewolucją.Rosyjskamyślfilozoficzna,polityczna
ispołecznanaprzełomieXIXiXXwieku,red.W.Rydzewski,A.Ochotnicka,Kraków2004,s.101-124.
13TakpisałwliściedoAleksandraGlinkiz4września1906roku.Zob.Wzyskujuszczijegra-
da…,s.112.
