Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
inaczej?Czyteżjestemtaki,jakiobrazmójposiadająinni?Jesttoproblem
trudnydorozwinięciawkontekścieautomorficznejanalizyobrazu,ale
gwolischarakteryzowaniajegobudowy(tutajjeszczecałkiemteoretycznie)
istotnesąjegowewnętrzne,najszerzejpojętesymetrie.Rozumiećprzezto
mogętylkoteprzekształceniaobrazuwtenżesamobraz,któreniepolegają
tylkonaprostejibanalnejtożsamości,aleobejmująrównieżzachowujące
wszystkiekonstytutywnewłaściwościobiektuodwróceniaiprzemieszcze-
nia.Coprzeztorozumiem?Znaczyto,żesymetriezwierciadlaneznamio-
nujeodwracalność,dziękiktórejobrazzachowujeidentycznośćzwłasnym
odbiciem.Symetriezwierciadlanestykająsięzsymetriami,którePorębski
nazywantranslacyjnymi”,wydobywającymirytmicznośćobrazowegopo-
rządku.nSpotykająsięzesobąidająctakieczyinnezałożenia,tworzągru-
pęautomorfizmów,któracharakteryzujewłaściwąstrukturęrozpatrywane-
goobiektu”60.Obrazautomorficznypozawłasnąbudowączyjejgenezą
informowaćniepotrafi.Niejestjednakzupełniebezużyteczny,gdyżpodob-
niejakobrazendomorficznyczeka,ażzajdzieokoliczność,którawykorzy-
stującszczególnejegowłaściwościprzekształcigowobrazegzomorficzny.
Obrazjedyniezdolnydozwróceniasięwstronęuniwersuminnegoniżto,
któregowydało,zawieraiprzechowuje(naprzykładzbiorowapamięć)
orazporządkuje(religia,mit,rytuał,ideologia).
Istotatrzeciegoprzypadku,czyliobrazuegzomorficznego,polegać
będzienatym,iżtracącnłącznośćzuniwersumwłasnym,któregogenero-
wałoendomorficznie,czyteżwktórymsamsięautomorficznieprzegląda,
wchodzionwzwiązekzuniwersum,któretemupierwszemusięprzeciw-
stawia”61.Przeciwstawiasięprzezto,żeunaocznia,uobecniacoś(lubko-
goś),cowdanymmiejscuiczasieobecneniejest(obraznobcego”).Obraz
jesttymwłaśnie–jednymztychkonstruktówmyślowych,któryłączymyśl
zeświatem.Leczłączytedwabytywsposóbspecyficzny.Zachodzitutaj
konfrontacja,jeśliniedwucałkiemodrębnychświatów,todwuodmien-
nychstanówczywersjiświatawtensposóbzdwojonego,powodujeona,że
uniwersumobrazująceiuniwersumobrazowanezostająwyraźnieodsiebie
oddzielone.Łączyjednakteuniwersaczęściowaidentycznośćichstruktury.
Albowiemnkażdyobrazegzomorficznyzachowujeniezmienniczo,pewne
przynajmniej,choćbyinajbardziejzredukowanecechystrukturalneobrazo-
wanegouniwersum”62(światpowiązanychfizyczniedziałańiprocesów).
60M.Porębski,Ikonosfera,op.cit.,s.65.
61M.Porębski,Sztuka...,op.cit.,s.92.
62Ibid.
42
