Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sposobyprzywoływaniaiuobecnianianieobecnegomogąbyćrozma-
ite.Odarbitralnegodesygnowaniapomniejczybardziejwierneipełne
przedstawienie,zachowująceniezmienniepodobieństwa;odmetonimicz-
negoprzywoływaniaczęści,ażpometaforycznewykorzystywanieanalogii.
Owetożsamościbędąpełniłybardzoistotnefunkcjewkonstrukcjiprzeka-
zówobrazowychnobcych”.Wewszystkichtychprzypadkach,odprzypo-
rządkowańiodwzorowańnajbardziejścisłychażponajbardziejswobodne
izpozorusprzeczne(nŻyd”kapitalistaikomunistazarazem),dajesię
wskazaćtakaczyinnaobiektywnazasadaokreślającacharakterizakres
stosunkuobrazowania(modelowania),amianowiciekodrządzącysyste-
memobrazowychodniesieńiujednoznaczniającyichwymowę.Leczkodto
niewszystko.Kodustalazasady,uwzględniamożliwości.Którajednak
ztychmożliwościzostaniewybranaijakdalecebędzierespektowanaprzy
tymsamazasadakodowejpoprawnościorazjakukształtujesięodrębnystyl
obrazowegoprzekazu,tojużsprawadalsza,którąrozpatrzę(jakacechaob-
razunobcego”wkonkretnymkontekścieiwzwiązkuzkonkretnymipotrze-
bamipropagandowymibędziewybranaczybędziewskazywana).
Jednakpewnychpreferencji,aideformacjiobrazuegzomorficznego
niewyjaśnianikod,aniprzedmiotowymodel,naktóryówkodnaprowa-
dza.Zrobićtobowiemmożepotraktowanieobrazujakoendomorficznego
(który,przekształcającsięwegzomorficzny,staniesięsamodzielnymby-
tem)iwzięciepoduwagęjegomodelupodmiotowego.Należyuwzględnić
takżenietylkojegowybiegającenaprzódfunkcje,alenadto,cooczywiste,
jegogenezę.Będzietuzatemdziałałoprawokontekstu.Oznaczato,że
przypisywaneobrazowifunkcjeiznaczeniadasięjaśniejuzasadnićprzez
obecnośćobszernegotła(naprzykład:historycznego,propagandowego,
religijnegoczyfolklorystycznego63)itylkoprzeztotłoobjaśniaćobraz.
Wzarysowanejpowyżejkoncepcjiprzedstawiłem(zaPorębskim)po-
jęcieobrazujakocharakterystycznystanmodelowaniaztrzemadziedzi-
nami.Powtórzęwięc,iżpierwsząznichstanowidziedzinapodmiotowa,
zktórejsięobrazwyłania(endomorficznie),drugądziedzinawłasna(au-
tomorficznie)oraztrzeciądziedzina,kuktórejsię(nas)kieruje(egzomor-
ficznie).
Dwiedziedzinyobrazowania(endomorficznegoiegzomorficznego)są
jednaktutajnajistotniejsze(trzecia–obrazautomorficznydotyczyżydow-
skichdyskursówautobiograficznych,omówionychszczególniewrozdzia-
63A.Cała,WizerunekŻydawpolskiejkulturzeludowej,WydawnictwoUniwersytetu
Warszawskiego,Warszawa1988.
43
