Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOSMICZNAARCHEOLOGIA•37
Astronomowiemogącofaćwskazówkizegaratakżedziękiobserwa-
cjominnychgwiazdiukładówplanetarnych,którepowstałyznacznie
późniejniżUkładSłoneczny.Ichoćniemożnaichtraktowaćjakdokład-
nychrepliknaszegoukładuplanet,tobadającmłodszegwiazdyiobie-
gającejeplanetynaróżnychetapachichewolucji,możemysięwiele
dowiedziećnatematpowstawaniaiewolucjitakichukładów.
Wielenowonarodzonychgwiazdotoczonychjestobłokamigazu
ipyłuwkształciedysków,zktórychpowstająplanety.Badającwni-
kliwierozmiary,budowęorazskładchemicznytychdysków,astrono-
mowieukładająwcałośćobrazUkładuSłonecznego,takiego,jakimbył
wewczesnychetapachpowstawaniaiewolucji.Dzisiajuczenimajądo
dyspozycjitakżeinne,wpełniuformowaneukładyplanetarne,dzięki
którymmogązaglądaćwtakdalekąprzeszłość.W1992r.Aleksander
WolszczaniDaleFrailodkrylidwieplanetykrążącewokółpulsara
-obiektubędącegopozostałościąpomasywnejgwieździe,wirujące-
gowokółwłasnejosizogromnąprędkością.TrzylatapóźniejMichel
MayoriDidierQuelozogłosiliodkrycieplanetyobiegającejpodobnądo
Słońcagwiazdę(51Pegasi).Dodrugiejpołowy2012r.liczbagwiazd,
októrychwiadomobyło,żetowarzysząimkrążącewokółnichplanety,
przekroczyła500.Układydwóchlubwięcejplanetwykrytezostałyprzy
ponad60ztychgwiazd.Całkowitaliczbapotwierdzonychegzoplanet
wynosiłajużwówczasprzeszło800iwciążgwałtownierosła.Teleskop
Kepleradotychczaszidentyfikowałjużponad2000gwiazd,którymwe-
dlewszelkiegoprawdopodobieństwatowarzysząplanety,auczeniwciąż
pracująnadpotwierdzeniemlubewentualnymodrzuceniemobiektów
nkandydujących”dotegomiana.
Znacznaliczbaodkrytychplanetpozasłonecznychtoalbogazoweol-
brzymywrodzajuJowisza,alboplanety,któreznajdująsięzbytblisko
macierzystejgwiazdy,bymożliwebyłopowstanienanichjakichkolwiek
formżycia.Zależnośćtakaniejestprzypadkowa:proceswykrywania
egzoplanetopóźniawciążjeszczeograniczonyzasóbtechnikobserwa-
cyjnychdostępnychastronomom,więcplanetyobardzodużychrozmia-
rachoraztakie,którekrążąbardzobliskogwiazd,poprostunajłatwiej
