Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Istotaodpowiedzialnościdyscyplinarnej
Odpowiedzialnośćdyscyplinarnanakontynencieeuropejskim,wszczegól-
nościwpaństwachzaborczych(aczkolwiekzpewnymiwyjątkamidotyczącymi
Rosji),ukształtowałasięjakoodrębnyrodzajodpowiedzialnościprawnej,okre-
ślonystosowanądodziśnazwą,wwiekuXIX,wrazznarodzinamiirozwojem
nowożytnegopaństwaprawnego19lWpaństwachzaborczychodpowiedzialność
dyscyplinarnageneralnieobejmowałanastępującekategorieosób:urzędników
administracjipaństwowej(ustawodawstwoprzewidywałozarównoprzepisy
ogólnedotycząceichodpowiedzialności,jakiregulacjeszczegółoweodnoszące
siędourzędnikówzatrudnionychwokreślonychdziałachadministracji),sędziów
(traktowanychwówczasjakourzędnikówpaństwowych),żołnierzy,urzędników
wsamorządzieterytorialnym,członkówniezbytjeszczewtedylicznychsamorzą-
dówzawodowych(chodzituprzedewszystkimosamorządadwokackiilekarski)
orazdestynatariuszyniektórychzakładówadministracyjnych(głównieszkół,
wtymwyższych,orazwięzień)l
Zaczątkówodpowiedzialnościdyscyplinarnejmożnajednakposzukiwać
wjeszczewcześniejszymokresie,zanimpowstałopaństwoprawne20lOdpowie-
dzialnośćdyscyplinarnaurzędnikówpaństwowychwywodzisięnplzprzy-
sługującejpanującemuwładzywzakresiekaraniahierarchiczniepodporząd-
kowanychmuurzędnikówlWpaństwieabsolutnymwładzatabyławzasa-
dzienieograniczonalWrazzrozwojemprawapublicznegostopniowowładzę
tępoddawanoprawu,urzędnikprzestawałbyćsługąpanującego,jegostosunek
służbowyulegałcorazwiększejstabilizacji,aorzekaniekarwobecniegostawa-
łosięcorazbardziejzobiektywizowanelPoważniejszenaruszeniaprawaprzez
urzędnikauznanozaprzestępstwaurzędnicze,zaktóreponosiłodpowiedzial-
nośćkarnąprzedsądamilKaraniedrobniejszychprzewinieńpozostałowgestii
przełożonych,aleichkompetencjedokaraniazbiegiemczasuwznacznejmie-
rzeprzeszłynaspecjalniewtymcelupowoływanewstrukturachadministracji
idziałającenapodstawiecorazbardziejdokładnychprzepisóworganykolegial-
newzorowanenasądachlTowłaśnieodpowiedzialnośćprzedprzełożonymi
itymiorganamibezpośredniodałapoczątekurzędniczejodpowiedzialności
dyscyplinarnejwadministracjipaństwowejlByłaonanastępniewzoremdla
odpowiedzialnościdyscyplinarnejwpowstającymwwielupaństwachsamo-
rządzieterytorialnyml
Podobniewstrukturachwojskadoszłodorozdzieleniawcześniejjednolitej
iprawienieograniczonejodpowiedzialnościprzeddowódcąnaodpowiedzial-
nośćkarnąiodpowiedzialnośćprzedprzełożonymczyhonorowymisądami
oficerskimi,ztymżewtymprzypadkuterodzajeodpowiedzialnościniebyły
względemsiebietakniezależnejakwprawieurzędniczymlOdpowiedzialność
19BliżejzoblZlLeoński,Odpowiedzialnośćdyscyplinarna…,sl16-26i31-37wrazzprzy-
wołanymitamaktaminormatywnymiiliteraturąl
20Bliżejzoblibidem,sl13-23wrazzprzypisamil
