Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia

Maria Deptuła

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19365-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

455

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Deptuła, Maria. Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013, 455 s. ISBN 978-83-01-19365-2

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Deptuła, M.

T1 Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2013

SN 978-83-01-19365-2

Bibliografia BibTex:

@Book{ 92558, author = "Deptuła, Maria", editor = "", title = "Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2013", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19365-2" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Deptuła, Maria

ED -

TI - Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2013

SN - 978-83-01-19365-2

ER -

Netografia (standard APA):

Deptuła, Maria. Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/odrzucenie-rowiesnicze-profilaktyka-i-terapia-maria-deptula-92558.

pedagogika, pedagogika resocjalizacyjna, niedostosowanie społeczne, odrzucenie

Odrzucenie dziecka przez rówieśników powinno być dla rodziców i wychowawców sygnałem ostrzegawczym. Zapowiada bowiem problemy na kolejnych etapach rozwoju dziecka: niedostosowanie społeczne w okresie dorastania, trudności w życiu dorosłym.

...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19365-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2013

Liczba stron:

455

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
CZĘŚĆ I. Istota, przyczyny i zagrożenia wynikające z odrzucenia rówieśniczego w przedszkolu i szkole podstawowej16
ROZDZIAŁ 1. Istota zjawiska odrzucenia rówieśniczego i jego wybrane następstwa20
1.1. Znaczenie akceptacji rówieśników dla rozwoju i funkcjonowania dziecka27
1.1.1. Znaczenie akceptacji rówieśników dla wyników dziecka w nauce29
1.1.2. Relacje z rówieśnikami jako czynnik chroniący w przypadku niewłaściwego funkcjonowania rodziny34
1.2. Następstwa odrzucenia dziecka przez rówieśników39
1.3. Trwałość statusu odrzucenia49
1.4. Podsumowanie54
ROZDZIAŁ 2. Przyczyny odrzucenia dziecka przez rówieśników związane z warunkami jego rozwoju w rodzinie59
2.1. Więź dziecka z rodzicami jako szansa i zagrożenie dla dobrych relacji z rówieśnikami59
2.1.1. Zachowania opiekuna we wczesnym dzieciństwie a wzorce przywiązania i ich następstwa dla dalszego funkcjonowania dziecka61
2.1.2. Kompetencje matki niezbędne do powstania bezpiecznego przywiązania w pierwszym roku życia dziecka64
2.1.3. Zachowania opiekuna w okresie przedszkolnym a wzorce przywiązania i ich następstwa dla dalszego funkcjonowania dziecka71
2.1.4. Wskaźniki charakteryzujące jakość interakcji matka–dziecko w okresie przedszkolnym i na początku okresu szkolnego oraz jej związek z typem przywiązania76
2.1.5. Problem liczby bliskich związków i stałości wzorców przywiązania82
2.1.6. Przywiązanie w okresie dzieciństwa a funkcjonowanie dziecka w relacjach z rówieśnikami85
2.2. Praktyki wychowawcze rodziców a relacje dziecka z rówieśnikami93
2.2.1. Style wychowania94
2.2.2. Wybrane uwarunkowania praktyk rodzicielskich101
2.3. Podsumowanie110
ROZDZIAŁ 3. Przyczyny odrzucenia związane ze specyficznymi właściwościami dzieci112
3.1. Rozumienie innych ludzi i porozumiewanie się z nimi112
3.1.1. Uwarunkowania rozwoju teorii umysłu116
3.1.2. Znaczenie rozwoju teorii umysłu dla funkcjonowania dzieci w relacjach z rówieśnikami121
3.1.3. Charakterystyka modelu przetwarzania informacji społecznych przez dzieci opracowanego przez Nicki R. Crick i Kennetha A. Dodge’a128
3.1.4. Spojrzenie Karen L. Bierman na przyczyny odrzucenia związane z przetwarzaniem przez dziecko informacji o świecie i sobie samym134
3.2. Kompetencje emocjonalne141
3.2.1. Świadomość własnych stanów emocjonalnych i umiejętność komunikowania ich innym ludziom143
3.2.2. Rozpoznawanie emocji innych ludzi i umiejętność empatycznego reagowania na nie146
3.2.3. Kontrolowanie emocji156
3.2.4. Znaczenie kompetencji emocjonalnych dla funkcjonowania dziecka w relacjach z rówieśnikami167
3.3. Kompetencje społeczne178
3.3.1. Umiejętność współpracy181
3.3.2. Umiejętność rozwiązywania konfliktów187
3.3.3. Znaczenie kompetencji społecznych dla funkcjonowania dziecka w relacjach z rówieśnikami195
3.4. Podsumowanie197
ROZDZIAŁ 4. Przyczyny odrzucenia związane ze środowiskiem szkolnym200
4.1. Przyczyny odrzucenia związane z klasą szkolną201
4.2. Przyczyny odrzucenia związane z nauczycielem i organizacją procesu nauczania211
4.3. Podsumowanie216
CZĘŚĆ II. Wczesna profilaktyka odrzucenia rówieśniczego i pomaganie dzieciom odrzucanym222
ROZDZIAŁ 5. Wspieranie rodziców w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej226
5.1. Zapobieganie powstawaniu pozabezpiecznego przywiązania226
5.1.1. Interwencje zmierzające do podnoszenia wrażliwości macierzyńskiej230
5.1.2. Interwencje zmierzające do zmian w posiadanych przez rodziców reprezentacjach dotyczących opieki234
5.1.3. Interwencje dostarczające rodzicom wsparcia społecznego w celu ułatwienia sprawowania opieki nad dzieckiem236
5.1.4. Interwencja w szczególnie trudnych przypadkach238
5.1.5. Możliwości praktycznego wykorzystania wyników badań nad zapobieganiem pozabezpiecznemu przywiązaniu243
5.2. Tworzenie rodzicom warunków do rozwijania kompetencji wychowawczych246
5.2.1. Programy oparte na teorii społecznego uczenia się Alberta Bandury247
5.2.2. Program Joanny Sakowskiej „Szkoła dla rodziców i wychowawców”260
5.2.3. Program wspomagania rozwoju kompetencji wychowawczych rodziców dzieci w wieku przedszkolnym Blanki Poćwiardowskiej277
5.2.4. Koncepcja terapii dzieci impulsywnych Rossa W. Greene’a i J. Stuarta Ablona285
5.3. Podsumowanie289
ROZDZIAŁ 6. Wspomaganie rozwoju psychospołecznego dzieci odrzucanych przez rówieśników291
6.1. Metody i programy wspomagania rozwoju psychospołecznego dzieci w wieku przedszkolnym i w młodszym wieku szkolnym292
6.1.1. Modelowanie i moralizowanie298
6.1.2. Program kształtowania umiejętności prospołecznych małego dziecka Ellen McGinnis i Arnolda P. Goldsteina299
6.1.3. Powierzanie zadań302
6.1.4. Program Joanny Grochulskiej dla dzieci agresywnych303
6.1.5. Indukcja307
6.1.6. Przyjaciele Zippiego309
6.1.7. Program zajęć wychowawczo-profilaktycznych „Spójrz inaczej”316
6.2. Wspomaganie rozwoju psychospołecznego dzieci w wieku 10–12 lat322
6.2.1. Program mediacji rówieśniczych322
6.2.2. Program Marty Herzberg wspomagania rozwoju psychospołecznego dzieci nielubianych przez rówieśników327
6.2.3. Modyfikacja zachowań typu A – program Niny Ogińskiej-Bulik341
6.3. Ryzyko związane z pomaganiem dzieciom odrzucanym przez rówieśników z powodu agresywnych zachowań345
6.4. Podsumowanie352
ROZDZIAŁ 7. Działania nauczyciela poprawiające sytuację dzieci odrzucanych w klasie szkolnej354
7.1. Tworzenie dzieciom warunków do przezwyciężania stereotypów i uprzedzeń wobec rówieśników w zespole klasowym355
7.2. Zmniejszanie ryzyka powstawania uprzedzeń w klasie i pomaganie dzieciom odrzucanym dzięki zmianie zachowań nauczyciela368
7.3. Podsumowanie373
ROZDZIAŁ 8. Przykłady interwencji systemowych374
8.1. Rozwój koncepcji pomagania dzieciom odrzucanym przez rówieśników375
8.2. Program systemowy Carolyn Webster-Stratton „Niewiarygodne lata”380
8.3. Interwencja systemowa „Szybka ścieżka” opracowana przez Grupę Badawczą ds. Zapobiegania Problemom Zachowania394
8.3.1. Charakterystyka programu „Szybka ścieżka”395
8.3.2. Efekty programu „Szybka ścieżka”406
8.4. Podsumowanie415
Zakończenie418
Bibliografia422
Spis bloków rozszerzających442
Spis rycin443
Spis tabel445
Indeks nazwisk446
Indeks rzeczowy452

1.Istotazjawiskaodrzuceniarówieśniczegoijegowybranenastępstwa

dzieckuwielemożliwościdziałaniaiuczeniasię,atymsamymrozwijaniaswo-

ichkompetencjiorazbudowaniapoczuciatożsamości.Zwiększateższansena

otrzymaniewsparcia(Wiliński2005).

Wokresiedorastaniaakceptacjarówieśnikówrównieżmadoniosłeznacze-

nie.Opisującznaczeniegrupywtymokresierozwoju,MariolaBardziejewska

(2005)zwracauwagęnasilnąpotrzebęwięzizrówieśnikamiirolęprzynależno-

ścidoróżnychgruprówieśniczychwkształtowaniusiętożsamościnastolatka.

Akceptacjagrupyzapewnianastolatkowinietylkopoczuciebezpieczeństwa,

lecztakżeuznaniedlagłoszonychprzezniegopoglądów,conadajeimodpo-

wiedniąrangę.Nastolatkowiprzynosito„chociażbyczasowąulgęiprzywraca

wiaręwsiebie,zwłaszczawtedy,gdyzmianyzachodzącewobrębieorganizmu

wyzwalająpoczucienieadekwatnościinieciągłościswojegoistnienia”(Bardzie-

jewska2005,s.360).Wtymokresiemożliwajesttotalnaidentyfikacjazgrupą,

przejawiającasięwprzyjmowaniujejfilozofii,sposobuzachowaniaczyubiera-

niasię.Pozwalatonastolatkowinaokreśleniesiebie,zidentyfikowaniepoten-

cjalnychprzyjaciółiwrogów,wytyczeniekierunkówswoichdziałańorazwybór

kolejnychzwiązków.„Nabazietegopojawiasięnietolerancjanaodmienność,

takcharakterystycznawokresiedorastania,któramożemiećcharakteradapta-

cyjnyirozwojowy,podwarunkiemżemacharakterczasowy,anieostateczny”

(Bardziejewska2005,s.360).Grupajestteżpomostemmiędzybyciemwrodzi-

nieapodejmowaniemsamodzielnegożycia.Odnalezieniewniejswojegomiej-

sca„pomagarozstaćsięzrodzicamiirodziną,cojestwarunkiemkoniecznym

wposzukiwaniuwłasnejdrogiiwbudowaniudojrzałejtożsamości”(Bardziejew-

ska2005,s.361).Przeobrażaniesięgrupzhomogenicznychpodwzględempłci

wheterogeniczneułatwiatakże13-i14-latkomnawiązaniekontaktówzosoba-

mipłciprzeciwnejiprzechodzenieodprzyjaźnidozwiązkówpartnerskichoraz

doangażowaniasięwzwiązkizosobamipłciprzeciwnej(Bardziejewska2005).

EwaDomagała-Zyśk(2004,s.81),analizującliteraturędotyczącąroliró-

wieśnikówwewspieraniurozwojuspołecznegonastolatków,akcentujeponadto

tworzenieprzeznichokazjido„eksperymentowaniaznowymistylamizacho-

wańirolamispołecznymi,coułatwiarozwójtożsamości”,jakrównieżdoopa-

nowywaniawartościspołecznych,dostosowywaniadonichwłasnychzachowań

orazuświadamianiasobie„istnieniakontrolispołecznejipodporządkowywania

sięjej”.Przywołujebadaniawskazującenato,żepostrzeganiewsparciazestro-

nyrówieśnikówwpływanaprzeżywanieprzeznastolatkówsytuacjistresowych.

Chociażwsparcietonieodgrywatakistotnejrolijakwsparcierodziców,na-

stolatkiodczuwającemniejszewsparciezestronyrówieśnikówcechowałysię

wyższympoziomemobjawówdepresyjnych(Domagała-Zyśk2004).Danedo-

tyczącerolirodzicówirówieśnikówwzakresieudzielaniawsparcianastolat-

komniesąjednoznaczne.Winnychbadaniach(Sentseiin.2010)stwierdzono,

żenastolatkispędzajądwarazywięcejczasupolekcjachzrówieśnikaminiż

Brak wyników

Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra