Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DERGEISTPOlOnIAS…
potrzechlatachzeswojegopropolskiegozaangażowania,bo
ionobyłofunkcjonalne,obwarowaneflwarunkiem”–jakprzy-
znajewliściedoMarksaz23maja1851r.Aponieważwarunku
tego,roznieceniaflrewolucjiagrarnej”podtrzemazaborami
(bonieorewolucjęnarodowąMarksowiiEngelsowijużwtedy
chodziło),Polskaniespełniła,pozostajeflposługiwaćsię[nią]
jakonarzędziem,dopókisamaRosjaniezostaniewciągnięta
wwirrewolucjiagrarnej.OdtejchwiliPolskaniebędziejuż
miałaabsolutnieżadnejraisond!être”85.Potym,jakpełnaem-
fazyPolenbegeisterungległanaołtarzunarodowychinteresów
politycznychwielkomocarstwowychNiemiec,taktymrazem
złożonazostałanaołtarzupolitycznychinteresówrewolucji
ogólnoeuropejskiej,przyczymEngels,punktpopunkcie,
wywróciłnaniceswojepropolskieargumentyzpolemikize
Zgromadzeniem,prowadzonejlatem1848r.
PogromcaJordanawflNowejGazecieReńskiej”piszewli-
ściedoMarksaoflnikłościosiągnięć”Polaków,otym,żeflnie
zdziałali[oni]nigdywhistoriinicinnegopozawygłupianiem
sięwalecznościąipochopnościądozwad[...]”
,żeflniemożna
teżprzytoczyćanijednegotakiegowypadku,byPolska,choć-
byprzynajmniejwstosunkudoRosji,reprezentowałazpowo-
dzeniempostęplubdokonałajakiegokolwiekczynuohisto-
rycznymznaczeniu”
;wręczprzeciwnie,toflRosjawchłonęła
owielewięcejpierwiastkówcywilizacji[...]niż–zgodniezcałą
swąnaturą–porycerskurozpróżniaczonaPolska”86.Zdawać
bysięmogło,żeEngels,pisząctenlist,miałprzedoczymalub
powtarzałbezwiednieargumentacjęArndtazkwietnia1848r.,
którywtworzonymnagorącopublicystycznymkomentarzu
dodziejącychsięwydarzeńHałasieuforiazpowoduPolaków
(PolenlärmundPolenbegeisterung)przypominarodakom(coim
becziemWKPod14kwietniado2maja1848r.,por.MarksiEngels
oPolsce,t.1,s.87n.
85
86
DerGeistPolonias,s.440.
Tamże,s.440n.
53
