Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DeportacjeobywatelipolskichwgłąbZSRRwlatach1940-1941
31
PodróżnaWschódtrwałaprzezwieletygodni.Zesłańcycierpieligłód,
pragnienie,zimnoiniedogodnościjazdywściskuistrachu.Niemożnasię
byłoumyć,wyspać,ukoićnerwów.„Ustępem”byładziurawpodłodzewa-
gonu.JazdęnazesłanietakopisałaTeofilaKieruzel(deportacjadoobwo-
duswierdłowskiego):„WZelwiezaładowanonasdobydlęcychwagonów.
Zaryglowalidrzwi.Okienkabyłyzabitedeskami,tylkoczasemprzedzie-
rałosiętrochęświatła.Byłyzrobioneprycze,naktórepoukładanotobołki
iwsadzononas.Wroguwagonubyławyciętadziuradozałatwianiasię.Na
środkustałżelaznypiecyk.Rozebraćsięniebyłomożna,bobyłobardzo
zimnoiciasno.Jechaliśmybardzodługo.Codzieńkilkużołnierzyotwie-
rałowagonyiwołali:dwaczeławiekazawadoj!idwóchmężczyznbrałopo
dwawiadraiprzynosiligorącąwodę(kipiatok).
Mieliśmyzesobątrochężywnościisucharyzchleba,więcjakoś
przeżyliśmypodróż.Byłozimno,bopalićniebyłoczym.Chciałonamsię
pić,więclizaliśmyoszroniałeśrubywwagonie.Wreszciezawieziononas
wokoliceSwierdłowska.Zabranotobołkidodezynfekcji(częśćznichdo
nasniewróciła).Zaprowadzononasdołaźni-dziecirazemzdorosłymi.
Przezparędninocowaliśmywjakiejśsali.Następniezaładowanonasna
odkryteciężarówki(choćbyłobardzozimno)izawiezionodobaraków
wlesiewmiejscowościKarabasz”17.
Wbardzotrudnejsytuacjiznaleźlisięci,którzynazsyłkęjechali
wczerwcu1941r.-ponapaściNiemiecnaZSRR.Ichtransportybyły
ostrzeliwaneprzeznacierającązzachoduarmię,adeportacyjnepociągi
byłybojowymicelaminiemieckichsamolotów.KazimierzSztachelski
(deportowanydoobwodutiumeńskiegowRosyjskiejFSRR)takopisał
tępodróż:„PobombardowaniuMińskamyśleliśmy,żemożenasdalej
niepowiozą,żegdzieśpoprzerywajątorylubmożecośsięinnegostanie.
Ajednakwywieźli.Przyczepilidwaparowozyiprzezdwadniciągnęlina-
szewagony,potemzaśbyłprzezdwadnipostójwjakiślasach.Gdybom-
bardowanoMińsk,towychyliłemsięprzezokienko,byzobaczyć,cosię
dzieje.Pociągkołysałsięodhukuiwstrząsów.Naniebiebyłodużosamo-
lotów.Jakiśżołnierzskoczyłdomniezbagnetemnakarabinieikrzyczał,
żebymsięschował”18.
17T.Kieruzel,Ciąglemyślałosięojedzeniu,„Zesłaniec”2020,nr80,s.76.
18K.Sztachelski,TobyłaprawdziwaGolgota,AW,ZS,sygn.600,s.5.
