Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
W1782rokufrancuskiimigrantHectorSaint-JeandeCrèvecœurzapytał
w
LettersfromanAmericanFarmer
:„KimjestAmerykanin,tennowy
człowiek?”1.Dodziśzadajemysobietopytanie.
Jednazodpowiedzi,powtarzanaodpokoleń,brzminastępująco:Amerykanin
toktoś,ktoidentyfikujesięzzasadamizawartymiwdokumentach
założycielskich,czyliDeklaracjiNiepodległościiKonstytucji.Ztegopowodu
naródamerykańskijestbyćmożepierwszymwhistorii„narodem
konfesyjnym”2*,któregoczłonkówłączywyznawanieokreślonychpoglądów
natematrówności,wolności,prawjednostekirząduograniczonego.Idea
AmerykijakonarodukonfesyjnegowywodzisięodAlexisadeTocqueville’a,
któryupatrywałodrębnościnaszegonarodowegodoświadczenia–przynajmniej
wporównaniudoEuropy–wbrakufeudalnejprzeszłości,toznaczy
niewystępowaniutradycjihierarchii,arystokracjirodowejipoddaństwa(co
oczywiścieniejestdokońcaprawdą).Wamerykańskimdoświadczeniu
najbardziejuderzyłgo„podstawowyfakt”równości,zktóregowszystkoinne
brałoswójpoczątek.MożemytookreślićmianemtezyTocqueville’a.Stanowi
onatradycyjnyrdzeńamerykańskiegopatriotyzmu.
Amerykańskie
credo
wujęciuTocqueville’abyłowdużejmierzeliberalne.
Powstałoonodziękiszczęśliwemupołączeniurozległegoterytorium,
protestanckiejkulturypolitycznejiprzedsiębiorczejklasyśredniej,któramogła
swobodnierealizowaćswojecelegospodarczezasadniczobeznadzorurządu.
Tegorodzajudążeniacechowałaujmującaotwartość,wręczuniwersalizm.
Amerykańskie
credo
niebyłowytworemgeografii,tradycjilubspuścizny
dziejów,alesamegorozumu.Składającesięnańzasadyniebyły„nasze”
wwąskimznaczeniutegosłowa,leczstanowiływłasnośćwszystkich,którzy
chcielimiećudziałwdobrodziejstwachwolności.Ztegowłaśniepowodukażdy
możezostaćAmerykaninem.Wymagatojedyniegotowościdopoparcia
naszegozałożycielskiego
credo
iżyciawzgodziezjegozasadami.
Tękoncepcjęamerykańskiejtożsamościrozwijałoipowtarzałowieluspośród
naszychnajbardziejwnikliwychbadaczypolityki,włączającMartinaDiamonda,
SamuelaHuntingtonaiSeymouraMartinaLipseta3.
TocquevillowskakoncepcjaAmerykiznalazłasiędziśpodostrzałemosób,
któreuważająAmerykanówbardziejzanaródetnicznyniżzaludkonfesyjny.
NietylkowAmeryce,lecztakżenacałymświecienowynacjonalizm
koncentrujesięraczejwokółtożsamościniżaspiracji.Idączaprzykładem
wielokulturowejlewicy,jegoapologeciuczyniliznarodunajważniejszągrupę
tożsamościową.Nierasa,klasalubpochodzenieetniczne,lecztożsamość
