Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekonomiściciuczestniczyliwsposóbznaczącytakżewpropagowaniuprywatyzacjiemerytur,nacozwraca
uwagęprof.RaulMadrid(UniversityofTexas),dodając,żewieluznichdziałałoprzywsparciuBanku
Światowegoipowiązanychztąinstytucjąregionalnychbankówrozwoju.Ekonomiścicipromowalipogląd,
żeprywatyzacjapomożezmniejszyćproblemyzwiązanezfunkcjonowaniempublicznegosystemuemerytalnego.
Wieluztychekspertów,jakpodkreślaMadrid,miałoteżinnymotyw,bywspieraćiforsowaćreformyemerytalne,
gdyż„osobiściekorzystająonizprywatyzacjisystemówemerytalnych”,ponieważpracujądlamiędzynarodowych
instytucjifinansowychimogąmiećnadzieję,żetakżewprzyszłościbędąmoglidlanich
pracować”9.StwierdzenietodajesięzastosowaćtakżedosytuacjikrajówEuropyŚrodkowejiWschodniej,gdzie
przeprowadzonoprywatyzacjęemerytur,wtymPolski.Takżewnaszymkrajuwieluekonomistów,prezentujących
siępubliczniejakoniezależnieksperci,łączyłoidalejłączywieleróżnorodnychwięzi,wtymfinansowych,ztymi
instytucjamiipodmiotami,którenajbardziejkorzystajązprywatyzacjiemerytur.Wtensposóbwprowadzasię
wbłądopiniępubliczną(ujmująctonajbardziejłagodnie),gdyżwieleosóbjestprzekonanych,
żetosąrzeczywiścieniezależnieksperci.
Reformyemerytalnesągeneralnietrudnedoprzeprowadzeniawpaństwachdemokratycznych,gdyż–jak
zauważaprof.StevenNey(SchoolofHumanities&SocialSciences,Bremen)–społeczeństwomawnichduże
możliwościwyrażaniasprzeciwuwobecplanowanychzmian.Istotnejestteżto,żedecydenciwprowadzający
nieakceptowalnespołeczniereformymogązostaćukaraniwwyborach.Ztegopowoduwdojrzałych
demokracjachniektórerozwiązaniasązgórywykluczonezzestawumożliwychwariantówzmian.Odnoszącsię
doreformsystemówemerytalnychprzeprowadzonychwkrajachEuropyWschodniej,Neypodkreśla,żenieliczna
grupaneoliberalnychekspertówzdominowałatampodejmowaniedecyzjiwsprawietychreform.Jakwskazuje
Neywkrajachtychpolitycywykorzystywalizłożonośćreformyutrudniającąocenęjejskutkówprzez
społeczeństwodomaskowaniaobniżekemerytur10.Namarginesiewartozauważyć,żeopiniatajestszczególnie
trafnawodniesieniudoreformyprzeprowadzonejwPolscew1999r.istawiapodznakiemzapytaniajejzgodność
nietylkozzasadamidemokracji,aleteżzwykłejuczciwości.
Podobnewnioskiodnośnierolineoliberalnychekonomistówwprywatyzacjiemeryturprzedstawiłaprof.
KatharinaMüller(HochschuleMannheim),poprzeprowadzeniuanalizyreformemerytalnychwArgentynie,
Boliwii,PolsceinaWęgrzech.Autorkatastwierdziła,żeneoliberalniministrowiefinansówigospodarkibyli
ważnąsiłąnapędzającątereformy.Wsparłyichdoradztwoorazśrodkifinansowepochodzące
odmiędzynarodowychinstytucjifinansowych,takichjakBankŚwiatowy11.
ProfesorBradfordDeLong(UniversityofCalifornia),oceniającprywatneemerytury,stwierdza,żesąone
wistociefałszywąobietnicą.Niesąwstaniezapewnićnastarośćtakiegobezpieczeństwa,jakiegoludzie
potrzebują.Azatem,jeżeliusługalubświadczenie,któredlaobywatelisąsprawaminiezwykłejwagi,mogąbyć
zapewnionetylkoprzezpaństwo,topaństwopowinnojezapewnić12.
Zwolennicyprywatyzacjiemeryturstaralisiępodważyćrolępaństwaizdyskredytowaćistniejący
oddziesięciolecisystemzabezpieczeniaspołecznego,wtymemerytalnego.Eksponującrzekomąwyższość
emeryturprywatnych,opartychnaefektachinwestowaniaskładekemerytalnychnarynku,nadtradycyjnymi
emeryturamiopartymiosolidarnośćmiędzypokoleniową,niezawahalisięjednaknaciskaćnapaństwo,
byustanowiłoprzymusprzekazywaniapieniędzypublicznychwpostacitychskładekdozarządzaniafirmom
prywatnym.Wneoliberalnejideologiipaństwocodozasadyjestzłe,zatemtrzebaograniczaćjegoaktywność
iuprawnienia.Jednocześniejestdobreibardzopotrzebne,bywprowadzićiegzekwowaćprzymusprzekazywania
przezwielkiegrupyspołecznepieniędzydonielicznychprywatnychfirm.
2.KonsensusWaszyngtoński–mechanizmrealizacjiideineoliberalnych
KonsensusWaszyngtoński(WashingtonConsensus),czyteżinaczejPorozumienieWaszyngtońskie,tozbiór
wytycznychdlapolitykigospodarczejprzedstawionypodtąnazwąporazpierwszyw1989r.Autoremzbioru
ijegonazwyjestprof.JohnWilliamson(InstituteforInternationalEconomics,Waszyngton).Zawartewnim
założeniastanowiływpraktycepodstawętzw.terapiiszokowejstosowanejprzezBankŚwiatowyiMFWwobec
krajówzadłużonych(głównieAmerykiŁacińskiej,AzjiPołudniowo-WschodniejorazEuropyŚrodkowej
iWschodniej)wramachprogramówdostosowaństrukturalnych,któremusiałybyćrealizowaneprzeztekraje.
Padłyoneofiarąpoważnychkryzysówwlatach80.ipotrzebowałypilniepomocyfinansowej.
SamWilliamson,jakozwolenniktzw.doktrynyszoku,stwierdziłw1993r.,żetylkotekraje,którenaprawdę
cierpią,godząsięprzełknąćgorzkąpigułkęrynku,gdyżtylkopodoznaniuwstrząsugotowesąpoddaćsięterapii
szokowej.Jestonteżautoremstwierdzenia,że:„Najgorszeczasystwarzająnajlepszeokazjedlatych,którzy
rozumiejąkoniecznośćfundamentalnychreformgospodarczych”13.Możnatointerpretowaćwtensposób,
żekrajom,któreznalazłysięwprzymusowejsytuacjizewzględunapoważneproblemygospodarczeispołeczne,
łatwonarzucićdogodneikorzystnedlasiebierozwiązania.Cowięcej,imgorszasytuacjakrajupotrzebującego
pomocy,tymmaonmniejszemożliwościsprzeciwieniasiętymrozwiązaniom.OkreślonewKonsensusiekierunki
