Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
Donajbardziejdolegliwychnarzędziegzekwowaniaprawastosowanychwcelu
zapewnieniabezpieczeństwajednostekiochronyichprawiwolnościnależąśrodki
przymusubezpośredniego(dalej„śpb”).Istotąichużyciajestzastosowaniesiłyfizycz-
nej,wywołującejokreślonądolegliwość.Ustawodawcaniewprowadziłlegalnejdefini-
cjitegopojęcia,dlategozostałaonastworzonanapotrzebyniniejszejpublikacji.Przy-
musbezpośrednipoleganawykorzystaniuprawemprzewidzianychśrodków,wcelu
ochronybezpieczeństwaiporządkupublicznegoorazprawiwolnościjednostek.Ma
oncharakternatychmiastowyigłębokoingerujewciałoiwolęosobyprzymuszanej.
Państwomamonopolnastosowanieprzymusubezpośredniego.Monopolten
poleganawyłącznościiautonomicznościpaństwawdysponowaniuuprawnieniemdo
jegozastosowania.Państwomożelegalniestosowaćprzymus,zapośrednictwemupo-
ważnionychosób,działającychwimieniuorganupaństwowegolubformacji,lubteż
możescedowaćtouprawnienie-wdrodzeustawy-nainneosoby,realizująceokre-
śloneprzezustawodawcęcele(przykładowoochronaosóbimienia).Żadeninny,niż
wskazanyprzezpaństwowustawiepodmiot,niemożelegalnieużyćsiływceluwy-
egzekwowaniaposłuszeństwainnejjednostki.Wyjątekodtejzasadystanowiinstytu-
cjatzw.zatrzymaniaobywatelskiego,dopuszczającamożliwośćpozbawieniawolności
sprawcyczynuzabronionegowsytuacjizłapaniagonagorącymuczynkuizapewnieniu
ochronyprzezdalszyminaruszeniami.Ponadto,ustawodawcaprzewidziałwyjątkowe
okoliczności,wktórychmożliwejestzastosowanieprzezjednostkęprzymusubezpo-
średniego.Sątoobronakoniecznaistanwyższejkonieczności-kontratypyprawakar-
nego,wyłączającebezprawnośćczynuatymsamymodpowiedzialnośćkarnązaczyn,
którynosiustawoweznamionaczynuzabronionego.Przedmiotemniniejszejpublikacji
jestwyłącznieprzymusstosowanywrelacjipaństwo-jednostka.
Zastosowanieśpbstanowiingerencjęwprawaiwolnościjednostki.Problema-
tykatajestkontrowersyjnaibudziwielewątpliwościnaturysocjologiczno-prawnej.
Wspołeczeństwiestosowanieprzymusubezpośredniegopowodujekrytykę,gdyżko-
jarzonejestczęstozdziałaniamiwykraczającymipozaprzyznanekompetencje,zna-
ruszaniemprawczłowieka,zbrakiemszacunkudoobywateliorazzprzejawemagresji
państwawobecjednostek.
Prowadzącbadanieposzukamodpowiedzinanastępującepytania:
I
Cooznacza,żepaństwomamonopolnastosowanieprzymusuiśpb?
I
Ktomożestosowaćśpbiwczyimimieniurealizujetouprawnienie?
I
Wjakimzakresieustawowoupoważnioneosobymająkompetencjedozastosowa-
niaśrodkówprzymusubezpośredniego?
I
Czyustanowienieograniczeńwprawachiwolnościachjednostki,poprzezprzy-
znanieuprawnieniazastosowaniaśpb,jestzgodnezKonstytucjąiprzesłankami
ustanawianiaograniczeńzart.31ust.3Konstytucji?
I
Czywwynikuzastosowaniaśpbrzeczywiścienastępujeingerencjawprawaiwol-
nościjednostkiiwkonsekwencji-jakzastosowanieśpbwpływanaposzczególne
prawaiwolności?
Problematykaprzymusubyłaijeststosunkoworzadkoporuszanawliteraturze
przedmiotu.Próbyopisaniatejformywywieraniawpływunapostępowanieludzipod-
jęliR.TokarczykiA.Gryniuk.Niemniejjednakopracowaniatedotyczyłygłównie
