Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArkadiuszDymowski
(i.e.Greek,CelticandRoman)coinsinCentral,
EasternandNorthernEuropeanunderstanding
ofwhichiscrucialforthestudyoftheirorigin
andusesinthetheMiddleAgesandthemodern
period.Central,EasternandNorthernEurope
areunderstoodhereastheterritoryofEuropean
Barbaricum(i.e.theregionfoundinthetwolast
centuriesBCoutsidethebordersofCelticculture,
andsubsequently,outsidethebordersoftheRoman
Empireuntilthe4thand5thcenturiesAD).2For
thepurposeofsubsequentdiscussion,thestudy
areacorrespondsapproximatelytheareafound
eastoftheRhineandnorthoftheDanube,except
forthelandsthatfornearlytwocenturies,until
thesecondhalfofthe3rdcenturyAD,formedan
integralpartoftheRomanEmpire:theso-called
AgriDecumatesbetweentheUpperRhineandthe
Danube,andtheterritoryoftheprovinceofDacia
tothenorthoftheLowerDanube.EasternEurope
isunderstoodhereastheregiontotheeastofthe
south-easternBalticSeacoast,theupperandmid-
dlecourseoftheWesternBugRiverandEastern
Carpathians,boundedtotheeastbytheDonRiver;
NorthernEuropeconsistsoftheterritoryofthe
present-dayScandinavianstates,whiletheterm
CentralEuropeheremeanstheregionbetweenthe
Rhineandtheupperandmiddlereachesofthe
WesternBugRiver.
Beforewebegin,afewobviousremarksof
ageneralnaturearenecessary.Firstly,thegeo-
graphicdistributionofancientcoinfindsinour
studyareaisuneven.Forexample,fromBohemia,
whichhasanareaofc.51,000km2,inlate2007
therecordincludednotlessthanc.fivethousand
Greek,RomanandEarlyByzantinecoins.3Inthe
morenortherlyregionofSilesia,withanareaof
43,000km
2
,therecordforthesameyearwas
nolessthanc.fourteenthousandRomancoins
alone.4Quiteunexpectedly,fromaregionmuch
moreremotefromthecentresofClassicalGreek
andRomancivilization,i.e.,theevenmorenorth-
erlyPomeraniawithanareaofc.62,000km2,the
inventoryfor2007includednolessthanfourteen
thousandRomancoins.5Another,quiteeloquent
exampleisDenmark.Thenumberofancientcoin
findsrecoveredontheislandofBornholm,nearly
600km2inarea,isonlyalittlelessthanthenum-
berretrievedintherestofthecountry,
6
anareaof
over42,000km2.Secondly,inindividualregions
ofbarbarianEurope,findsofsomecoincatego-
riesaremorefrequentthanothers.Forexample,
odnoszącesiędonapływuiużytkowaniamonet
antycznychnaterenieEuropyŚrodkowej,Wschod-
niejiPółnocnejprzedokresemśredniowiecza,
którewmojejoceniesąistotnedlabadańnad
pochodzeniemiużytkowaniemtegopieniądza
wśredniowieczuiokresienowożytnym.Przez
pojęcieEuropyŚrodkowej,WschodniejiPółnocnej
należyrozumiećobszareuropejskiegoBarbaricum,
tj.terenypołożonewostatnichdwóchstuleciach
przedChr.pozagranicamikulturyceltyckiej,
anastępniepozagranicamiImperiumRzymskiego
wpierwszychczterech-pięciuwiekachpoChr.
2
Upraszczającnapotrzebydalszychrozważań,będą
toobszarynawschódodRenuinapółnocod
Dunaju,zwyłączeniemterenówstanowiących
przezstokilkadziesiątlat,do2.poł.IIIw.poChr.,
integralneczęściCesarstwaRzymskiego:tzw.Agri
DecumatesmiędzygórnymRenemaDunajem
iobszaruprowincjiDacjinapółnocoddolnego
Dunaju.Wkolejnychpartiachrozdziałupisząc
oEuropieWschodniej,będęmiałnamyślitereny
nawschódodpołudniowo-wschodnichbrzegów
Bałtyku,górnegoiśrodkowegoBuguorazKarpat
WschodnichijednocześnienazachódodDonu,
oEuropiePółnocnej-obecnepaństwaskandynaw-
skie,aoEuropieŚrodkowej-obszarypomiędzy
RenemagórnymiśrodkowymBugiem.
Nawstępiekilkaoczywistychuwagnatury
ogólnej.Popierwsze,rozrzutterytorialnyznalezisk
monetantycznychnainteresującymnasobszarze
niejestrównomierny.DlaprzykładuzterenuCzech
opowierzchniok.51000km2,wedługstanureje-
stracjinakoniec2007r.,odnotowanoniemniej
niżok.5000monetgreckich,rzymskichiwcze-
snobizantyńskich3.Zpołożonegodalejnapółnoc
Śląskaopowierzchniok.43000km
2
,według
stanurejestracjinatensam2007r.,znamynie
mniejniżok.14000samychtylkomonetrzym-
skich
4
.Natomiastzterenówznaczniedalszego
antycznymośrodkomcywilizacjigreckiejirzym-
skiej,położonegojeszczedalejnapółnoc,Pomorza
opowierzchniok.62000km
2
,wedługinwentarza
z2007r.,odnotowanoniemniejniż14000monet
rzymskich
5
.Innym,bardzowymownymprzy-
kłademjestDania.ZeznaleziskzBornholmu
opowierzchniprawie600km2pochodziniewiele
mniej,prawietylesamomonetantycznychco
zobszarupozostałejczęścikraju6opowierzchni
ponad42000km2.Podrugie,wposzczególnych
regionachbarbarzyńskiejEuropyjednekategorie
monetsąznajdowaneczęściejniżinne.Naprzykład
naterenieobecnejPolskipółnocno-wschodniej,
2Kaczanowski,Kozłowski1998,pp.213-214.
3Militky2013,p.20.
4Ciołek2008,noteonthebackcover.
5Ciołek2007,noteonthebackcover.
6Horsnæs2010a,p.433.
2Kaczanowski,Kozłowski1998,s.213-214.
3Militky2013,s.20.
4Ciołek2008,notkanatylnejstronieokładki.
5Ciołek2007,notkanatylnejstronieokładki.
6Horsnæs2010a,s.433.
18
