Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prolog
PrzedkładanaksiążkaOłtarzbeztronu?Walkaorządpolskichduszjestkon-
tynuacjąmoichzainteresowań,opisanychiprzeanalizowanych10lattemuwto-
miept.Orzełikrucyfiks.EsejeopodziałachpolitycznychwPolsce.Dotyczyły
oneaspektówteoretycznychipraktycznychrozdziałuKościołaodpaństwaiurze-
czywistnianiatejzasadywpolskichuwarunkowaniachspołecznychiprawno-po-
litycznychpo1989r.Niektórewątkiporuszoneprzeddziesięciomalatyzostały
wnowymopracowaniurozwinięteiuzupełnioneonowe,ważneinformacjeiprze-
myślenia.
1.WhistoriiEuropyiAmerykisporywokółzasadyrozdziałukościołówodpaństwa
nienależądowyjątków.WXIXiXXw.procestenobfitowałwzaciętesporyizwroty.
Takbyłonp.weFrancji,któranajpierwwprowadziłatęzasadęw1795r.,zmieniając
jąuchwaleniemkonkordatuw1801r.,abyostatecznierozdziałKościołaodpaństwa
zostałwpisanynatrwałewustrójFrancjiustawąz1905r.
Wlatach70.XVIIIw.wamerykańskichstanach(Wirginia,NowaAnglia.
Maryland,Płd.Karolina)procesowioddzieleniakościołówodwładzyświeckiej
towarzyszyławieloletniabataliapolityczna,wktórejbraliudziałprzywódcyre-
wolucjiiprzedstawicielenajwybitniejszejamerykańskiejmyślipolitycznejkońca
XVIIIw.,m.in.JohnAdams,ThomasJefferson,BenjaminFranklinJamesMadi-
son,RogerSherman,RobertLivingstoniGeorgeWashington.Dołączalidoniej
równieżprzedstawicieleróżnychwyznań,ponieważprześladowaniaisporynatle
religijnymniebyływbyłychkoloniachwcześniejrzadkością.Istotnąrolęiwpływ
ideologicznywkształtowaniustanowiskwładzstanowychostatecznieodegra-
łaDeklaracjaNiepodległości(autorstwaT.Jeffersona).Akttenzostałogłoszony
4lipca1776r.wFiladelfii,jejsygnatariuszenazwanizostaliOjcamiZałożycielami
(theFoundingFathers).Nietylkowśródpolskichautorówpanujeopinia,żenaich
poglądynajwiększywpływwywarłoeuropejskieoświecenie,awtymracjonalizm,
prawonaturalneorazhasławolnościirówności.nWychowaninaoświeceniowych
ideałachmyślicieleamerykańscynabraliprzekonania,żesuwerennośćpolityczna
musiopieraćsięnazgodzierządzonych,awładzakościelnanazgodnościzrozu-
mem”-czytamywksiążceopisującejhistorięoddzieleniakościołówodpaństwa
wprocesiestanowienianieznanegowhistoriifenomenu-StanówZjednoczonych
Ameryki1.JużAlexisdeTocquevillewznanymdzieleOdemokracjiwAmeryce
1R.M.Małajny,„Murseparacji”-państwoakościółwStanachZjednoczonychAme-
ryki,Katowice1992,s.66.
13
