Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pierwszestolat–pracowiciifanatyczni
19
BiblijneprzypowieścioprześladowaniuŻydówiichmisjibudowania
NowegoJeruzalembyłypurytanomszczególniebliskie.Chcielibyćrównie
bogobojni,niezłomni,niewspółczesni,historycznieprzełomowi.Wsied-
miotomowejMagnaliaChristiAmericana(EcclesiasticalHistoryofNewEngland)
(1702),swegorodzajuencyklopediiwydarzeńipostaciNowejAnglii,Cot-
COTTON
tonMather(1663-1728)piszeoojcachKościoławNowejAngliitrochęjak
MATHER
omitycznychpostaciachStaregoTestamentu,widzącwnichludziniezwy-
kłych,realizującychniepowtarzalną,dziejowąpowinność.Innikronikarze
siedemnasto-iosiemnastowiecznejNowejAngliipodobniechwaliliswoje
zasługiwobecBogaiprzekonywaliojegowyjątkowychzamiarachwobec
protestanckiejAmeryki.Rzadkodostrzegaliproblemyżyciacodziennego
osadników
,ichrozterkiduchowe,emocjeinneniżreligijne.Doczesność
widzieligłówniejakoarenę,naktórejtoczysięwalkadobrazezłem,are-
ligięjakojedynąsłusznąpotrzebęjednostki.Surowokaraliodstępstwaod
ustalanychprzezKościółzasad.Ludziezachęcanibylidośledzeniasąsia-
dów
,donoszenia,uczestniczeniawpublicznychkarach.Pręgierzstałsię
charakterystycznym,widocznymemblematemosadimiasteczek.
OjcowiePielgrzymiostroreagowalinatych,którzyośmielalisiękry-
tykowaćichniedemokratycznerządy.Nazywaliichheretykami,atakowali
wkazaniach,wyrzucalipozagranicekolonii,anawetdeportowalidoAn-
glii.Aciczasamiodważnieripostowali.Wpublicznychwypowiedziach
ikolportowanychpamfletachwskazywalinazakłamanieizachłanność
dzierżącychwładzę.Uważanadziśzapramatkęamerykańskichfeministek
AnneHutchinson(1591-1643),wbrewzakazomiostrzeżeniom,m.in.
ANNE
samegoJohnaWinthropa,organizowałareligijnezebrania,naktórych,
HUTCHINSON
przyokazjiswobodnychinterpretacjiBiblii,wyrażałasprzeciwwobec
autorytarnychdecyzjiKościołaitraktowaniakobietjakoistotmoralnie
ROGER
słabychiupadłych.DuchownyRogerWilliams(ok.1603-1683)mówił
WILLIAMS
ofałszywejmoralnościPielgrzymówibezprawnymkaraniukolonistów
zaprzekonaniareligijne.Jakopierwszynawoływałdotego,costałosię
zczasemfundamentalnązasadądemokratycznejRepubliki-oddzielenia
kościołaodpaństwa.WTheBloodyTenetofPersecution(1644)broniłpra-
wadoosiedlaniasięwAmeryceludziinnychwyznań.Sprzeciwiałsięteż
usuwaniuIndianzichziemiorazodbieraniuimpradawnychobyczajów
iwierzeń.Studiowałichkulturęijęzyki,któreopisałm.in.wAKeyintothe
LanguageofAmerica(1643),małej,wzbogaconejróżnorakimispostrzeże-
niamiianegdotami,encyklopediiindiańskiejetnografi.WygnanyzMas-
sachusettswśrodkusrogiejzimy,WilliamsschroniłsięuIndian,anaza-
kupionychodnichterenachRhodeIslandzałożyłnowąkolonię,doktórej
zapraszałludziróżnychpoglądówiwyznań.
