Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
pozbawiającnadziei,żemożnatekwestieroztrząsaćszukając
prawdy,anierealizującinteres.
WnikliwyCzytelnikzauważaoczywiście,żeprzywołaniekategorii
„prawdy”jestdeklaracjązzakresuepistemologiitradycyjnej.Wolno
określićjątujako„konserwatywną”.Istniejąjednakpotężnenurty
wnowoczesnejnauce,któretążnaukęodprawdywyemancypowały,
agłównąmetodąowejemancypacjijestrozszerzaniekategorii„dys-
kursu”nacałądziedzinęspołeczną(ażpozjawiskaintrapsychiczne,
videpsychologiadyskursywna).Tak,że–zdaniembadaczyinspi-
rowanychtrendamipostmodernistycznymi,Foucaultowskimi–to,
co„dyskursywne”,możebyćiczęstojestconajwyżejuważane
zaprawdę.„Prawda”jestturodzajembroszki,jakąspołeczeństwa
przypinajądopłaszczaswychugruntowanychpraktyk,podktórym
skrywająwszystkoto,codlanichznaczące,intymneiwstydliwe
8
.
Ażezgodnieztymponowoczesnympoglądemwszystkobądź
niemalwszystkojestdyskursem,wszystkobądźniemalwszystko
zaprawdęjedyniemożebyćibywauważane.Wolnotuoczywi-
ścieuczynićtozastrzeżenie,żepodobnypoglądpodlegatejsamej
falsyfikacjicowszelkisceptycyzm:jeśliwewszystkonależywątpić,
toostatecznienależywątpićwsamowątpieniesceptyków.Jeśli
wszystkojestdyskursem,tojestnimrównieżdyskursdyskursu.
Jeślidyskursjestwolnyodprawdy,torównieżdyskursdyskursu
jesttaki.Tymsamymkoncepttenniejestwstaniepowiedzieć
nicprawdziwego,aconajwyżejprzysługujemu„atrybutprawdy”
wedleokreśleniaemancypacyjnychbadaczy.Jestzatembyćmoże
użyteczny(wpracybadawczej,azwłaszczawpolityce),alenic
ponadto.Nawetzwiązaniztymnurtembadaczenietwierdzą
przecież,żeużytecznośćiskutecznośćsąnowymiprobierzami
prawdyanijejzamiennikami.
8Zob.typowedlategosposobumyślenia,nawiązującedoFoucaultatwierdzenie,że„wrazzrozwojem
wieludziedzinżyciaspołeczno-kulturowegozdyskursemzacząłbyćłączonyatrybutprawdy”,K.Arcimo-
wicz,A.Wasiak-Radoszewski,K.Dębska,Polskidyskurspublicznydotyczącyrodzinzwyboruwlatach
2003–2013,StudiaSocjologiczne2014,4(215),s.84.
17
