Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czynnikamidecydującymiopozycjispołecznejpodmiotu(uwarunkowania
rodzinnepozostająbezznaczeniadlajegoosiągnięćżyciowych),którybez-
granicznieufamocomsprawczymposiadanegozasobuwiadomości94.Teoria
kapitałuludzkiegoznajdujeswojeodzwierciedleniewpolityceoświatowej,
prowadzonejprzezprawiewszystkiewysokorozwiniętepaństwa.Wyraźne-
gozaakcentowaniawymagato,żekoncepcjatadostrzegawedukacjiczynnik
przynoszącyzmianyorazmającyistotneznaczeniedlarozwojuspołeczno-
-ekonomicznegokraju.
Woptykęprowadzonychrozważańdoskonalewpisujesiękoncepcjame-
rytokratycznejwizjiświata,którejistotaopierasięnazałożeniu,żekażdyczło-
wiekmarówneszansenaodniesieniesukcesuzawodowegoizajęcieugrun-
towanejpozycjinarynkupracy.Środkiemdourzeczywistnieniawizjiwłasnej
przyszłościmabyćedukacjaiuzyskiwanezajejpomocącertyfkaty,poświad-
czającezdobyteumiejętności.Obowiązujetu„zasada«ruchliwościkonkuren-
cyjnej»,któradominujewewszystkichwysokorozwiniętychspołeczeństwach
Zachodu[i;dop.L.M.]pozwalawierzyć,żemożna«wskoczyć»-zniskich,
nawetnanajwyższeszczebledrabiny”95.Wtymujęciuwykształceniestajesię
narzędziemstratyfkacjispołecznej.Choćdozdobyciawykształceniamado-
stępkażdy,tojednakzakresposiadanychkwalifkacjiprowadzidoselekcjono-
waniagrupspołecznychitworzeniaelit96.Miejscezajmowaneprzezjednostkę
wstrukturzespołecznejstanowifunkcjęjejtalentu,zdolnościipredyspozycji,
anieurodzeniaorazśrodowiska,zktóregopochodzi.Wszelkienierównościsą
rezultatemcechjednostkowychizasadkonkurencyjnościrynku.
Zkoleikredencjalizm97uznajeedukacjęzaźródłokreacjiróżnicspołecz-
nychprzezuniemożliwianiewszystkimjednostkomzdobycierównegowy-
kształcenia.Dodatkowoodnosisiędonegatywnegonastępstwaupowszech-
nieniakształcenianapoziomiewyższym,jakiestanowizjawiskomasowej
„produkcji”dyplomów(„kredencjałów”)akademickich.Zwolennicytego
rozstrzygnięciapodważająwizjęsystemuoświatytworzącegospołeczną
równowagęiharmonięorazopowiadająsięzateoriąkonfliktu.Zgodnie
utrzymują,że„edukacyjnekredencjałypełniąfunkcję«walutyobiegowej»,za
którąmożnazakupićstanowiskanarynkupracy,przyczymekspansjakre-
94T.Gmerek,Edukacyjnekredencjałyisukcesżyciowymłodzieżywspółczesnej,w:Młodzieżwobec
niegościnnejprzyszłości,red.R.Leppert,Z.Melosik,B.Wojtasik,Wrocław2005,s.205.
95Idem,Z.Melosik,Loteriai„szczęśliwytraf”–przyczynekdo„socjologiisukcesużyciowego”,
w:Edukacjaistratyfkacjaspołeczna,red.T.Gmerek,Poznań2003,s.13.
96Z.Melosik,Edukacjauniwersyteckaiprocesystratyfkacjispołecznej,„Kultura-Społeczeń-
stwo-Edukacja”,nr1(3),2013,s.22.
97NurtteninspirowałsiępoglądamiM.WeberaiK.Marksa,natomiastdojegogłównych
przedstawicielinależyzaliczyćR.CollinsaiR.P.Dore’a(Patrz:R.Collins,Thecredentialsociety:
anhistoricalsociologyofeducationandstratifcation,NewYork1979;R.P.Dore,Thediplomadisease,
California1976).
34
