Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MirosławPrzylipiak
Wartośćspołecznafilmujestwięcmałowyrazista.Recenzentniema
natomiastwątpliwościcodowartościartystycznejObywatelaKane’a.HJest
torewelacjaartystycznanaskalęolbrzymią,niespotykanaodczasów
Eisensteina(PancernikPotiomkin).Wellesjestodkrywcątaknadzwyczaj-
nychkombinacyjinscenizacyjno-fotograficzno-montażowych,połączonych
takprzejmującympodkłademmuzycznym,żeocenienierewelacyjnościtego
filmupojednorazowymobejrzeniujestpraktycznieniemożliwe”33.
Oceniającnastępnietechniczny-jakgonazywa-wymiarfilmu,Buko-
wieckistwierdza:HWelleswszystkopuściłwruch.Zastosowałfenomenal-
netrawellingi,niewidzianewszybkościiujęciunajazdyżurawiaodgóry
nadekoracjęizdołukugórze,gwałtownezbliżenia,filmowaniezaparatu
ustawionegoobiektywemtużnadposadzką,filmowanieprzezzniekształca-
jącywitrażzróżnychpunktówwidzenia,zawszetrafnie,celowo,harmonij-
nie,doskonale.Chybażadeninnyartystaniezużyłna10filmówtylerekor-
dowychpomysłówwmanipulowaniukamerąioświetleniem,ilewidzieliśmy
wjednymObywateluKane”34.
Winnymmiejscurecenzentzwracauwagęnawieloplanowośćsceno-
grafii,którapozwalanapotrójnośćakcji(scenazsaneczkami).Tymsamym
niejakoprefigurujerefleksjęnatematgłębiostrości,nieużywającjednak
tegopojęcia.Konkluzjarecenzentawświetlepowyższychuwagniedziwi:
HObywatelKanestanowiniewątpliwiewielkikroknadrodzerozwojusztu-
kikinematograficznej”.
ArtykułBukowieckiegoponiekądwyznaczyłgłównytorrecepcjiOby-
watelaKane’awPolsce.Dominujewnimzachwytformątegofilmu,prze-
świadczenieogenialnościifilmu,isamegoWellesa,izarazemmałezain-
teresowanie-chybapozajednym,aleznaczącymwyjątkiem-tym,cosię
zwykłonazywaćtreściączyprzesłaniemfilmu.Nierzadkoprzytymautorzy
artykułówzadawalipytanie,naczymtaknaprawdępolegawielkośćObywa-
telaKane’a,iwtokuwywoduudzielaliodpowiedzi.
Wswoistymrankinguprzyczynwielkościniewątpliwepierwszemiej-
scezajmujewieloznaczność,zazwyczaj,aczniezawsze,łączonazgłębią
ostrości.Najbardziejwyraziścietaopcjainterpretacjifilmuzabrzmiała
wdwugłosieJanuszaSkwaryiAlicjiHelman,naprzełomielatsześćdziesią-
tychisiedemdziesiątych.Tenpierwszypublikujew1967rokuartykułpod
znaczącymtytułemKoniecepokigłębiostrości.Wtymsamymrokuwycho-
dziksiążkaSkwarypt.OrsonWelles35,otwierająca-coznamienne-cykl
książekoreżyserachzagranicznych,wydawanychwramachseriiHBibliote-
ka«XMuza»”.WobutychpublikacjachSkwarapowtarzaBazinowskietezy
otym,żeinscenizacjazgłębiąostrościikilkomascenamirozgrywającymi
sięwróżnychplanachwymuszaniejakoaktywnośćwidza,ponieważtennie
jestwstaniepatrzećjednocześnienatrzyróżneośrodkizainteresowania,
33Ibidem.
34Ibidem.
35J.Skwara,OrsonWelles…
