Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RomanMichałowski,GrzegorzPac
Trzebazaznaczyć,żeN.Blomkvistnatychmiastzastrzega,żewistocie
prawdziwachrystianizacja,zwłaszczawsensiegłębokiegoprocesudotykają-
cegomentalnościszerszychwarstwspołecznych,byłaprocesemdługotrwałym.
Wwizji,którąprezentuje,tozresztąnieokresbezpośredniopooficjalnejkon-
wersjibyłczasemprawdziwychzmian;wXIw.Bałtykpozostał–jakpisze–
nieodkryty8przezEuropejczykówzzachodu9.Towszystkojednakmożna
byprzecieżodnieśćtakżedoobszarówEuropyŚrodkowej,wtymPolski.
Wydajesięwięc,żewprzypadkuEuropyŚrodkowejiSkandynawiimamy
doczynieniazeswegorodzajurównoległymiprocesamikulturowymi,któ-
rychpodobieństwowynikanietylezpunktuwyjścia,awięcjakiegośpodo-
bieństwakulturymiejscowej,alezwłączeniawtymsamymczasiewobszar
tegosamegokręgukulturowego.
WspólnejestzarazemwtymokresietakdlaEuropyŚrodkowej,jakidla
Skandynawiidoświadczenieprowincjonalnościczyperyferyjnościwobec
kulturowychcentrów.Doskonaleobrazujejezestawieniezesobąfragmen-
tówrozpoczynającychopisodpowiednioSkandynawiiiPolskipióradwóch
obcych(cochybaistotne)autorówzdrugiejpołowyXIipierwszejpołowy
XIIw.,awięczwczesnegowistocieetapuwłączaniaowychobszarówwkrąg
zachodni.AdamzBremy,wcytacie,którymN.Blomkvistrozpoczynazresztą
swąmonografię,piszewięc:DgdyprzekroczysięwyspyDuńczyków,ukazuje
sięinnyświatwSzwecjiiNorwegii,któresądwomanajrozleglejszymikra-
jamipółnocy,niemaljeszczenieznanyminaszemuświatu”10.Czyniebrzmi
tozaskakującopodobniedoustępuzGallaAnonima,wktórymtłumaczy
onkoniecznośćstaranniejszegoprzedstawieniaPolskitym,żeDkrajPolaków
oddalonyjestodszlakówpielgrzymichimałokomuznany”?
11
Wobu
tychtekstachuwagęzwracato,żepunktemodniesieniapozostajepatrzący
zzewnątrzDEuropejczyk”,człowiek,jakpiszeAdamzBremy,Dznaszego
świata”,nieznający–Djeszcze”,jakzastrzega
12
–owychdalekichstron.
UżyciewtymkontekściepojęciaDperyferii”prowadzidokluczowego
dlanaspytaniaocharakterkulturowychprzemiannastępującychnatym
8Czyteż,jeślibypodążaćzasugestiąWojtkaJezierskiego,niewynaleziony,zob.W
.Jezier-
ski,Introduction,w:ImaginedCommunitiesontheBalticRim,fromtheEleventhtoFifteenth
Centuries,red.idem,L.Hermanson,Amsterdam2016,s.22.
9N.Blomkvist,TheDiscoveryoftheBaltic,s.44.
10DTranseuntibusinsulasDanorumaltermundusaperiturinSueoniamvelNortmanniam,
quaesuntduolatissimaregnaaquilonisetnostroorbiadhucfereincognita”,MagistriAdam
BremensisGestaHammaburgensisEcclesiaePontificum,wyd.B.Schmeidler,Hannoverae–Lipsiae
1917,MGHSrGinusumscholarum,t.2,ks.IV
,rozdz.21,s.250.
11DRegioPolonorumabitineribusperegrinorumestremota,et[––]paucisnota”,Galli
AnonymiCronicaeetgestaducumsiveprincipumPolonorum,wyd.K.Maleczyński,Kraków
1952,MPHs.n.,t.2,s.6.Tłumaczenieza:GallAnonim,Kronikapolska,przeł.R.Grodecki,
Wrocław2003,s.9.
12Por.N.Blomkvist,TheDiscoveryoftheBaltic,s.3–4.
