Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
Pojęcie,rodzajeiskutkitraumy
traumatycznegowydarzeniawystępujetakżewtokujegocodziennejak-
tywnościspołecznejizawodowej.Samwielemiejscapoświęciłwswoich
badaniachstresomzwiązanymwłaśniezwykonywanymzawodem.
Traumatycznymisytuacjamiocharakterzeprzemocyzorganizowa-
nej,atakżeskutkamikatastrofnaturalnychzajmujesięM.Lis-Turlejska11.
Wkręgujejzainteresowań,dotyczącymprzemocyzorganizowanej,znaj-
dująsięprzeżyciazwiązanezIIwojnąświatowąiokresempowojennym
wPolsce.Jakonajczęściejwymienianekategorieurazowychsytuacji
podajewalkęfrontowąicierpieniapowodowaneprzezczłowieka,do
którychzalicza:bombardowanie,tortury,terroryzm,obozyśmierciipo-
rwaniezakładników12.todoświadczenia,wktórychofiarapoddawana
fizycznejprzemocy,traktowanajestwyjątkowobrutalnielubjestwielo-
krotnieświadkiemśmierciinnejosoby.Brakmożliwościucieczkiiwy-
czerpaniezwiększająpoczuciebezsilnościofiary.
Najnowszebadanianadurazemwykazują,żeblisko90%ludzido-
znajewswoimżyciujakiegośurazu.Cowięcej,chociażkażdyczłowiek
możebyćnarażonynauraz,istniejągrupy,wktórychpoziomryzykajest
znaczniewyższy.Dogruppodwyższonegoryzykanależąniektóregrupy
zawodowe,np.policjanci,strażacy,ratownicylubludzieuprawiającyeks-
tremalnesporty.Osobnągrupęstanowiąosobyignorującezasadybezpie-
czeństwazuwaginaróżnegorodzajudeficytypoznawczelubskłonności
autodestrukcyjne.Wysokimczynnikiemryzykaobciążonejestwzrasta-
nieiżyciewpatologicznymśrodowiskuspołecznym.Alkoholizmiprze-
mocwrodzinietoźródłociężkichwielostronnychurazów,trwających
wielelat,aczasemcałeżycie.
Przemocwłaśnie,aszczególnieprzemocchroniczna,doświadczana
wewczesnymokresieżyciawrelacjizopiekunamilubosobamizbliskie-
gootoczeniadziecka,jestprzedmiotemdrugiejczęścitegoopracowania
iprezentowanychwnimbadań.Skupimysięwięcprzedewszystkimna
tymzagadnieniu,nadrugimplaniepozostawiającpozostałerodzajezda-
rzeńtraumatycznych,omówioneszerokowinnychopracowaniach13.
Naokreślenieprzemocwrodzinieskładająsiętakieterminy,jakagre-
sja,przemoc,nadużycie,gwałt,krzywda,zaniedbanieiwieleinnych,aza
użytecznykompromispomiędzyróżnorodnymidefinicjamimożnaprzy-
jąćformułęRadyEuropy,którastanowi,żeprzemocwrodzinietokażde
11
M.Lis-Turlejska,Traumatycznystres.Koncepcjaibadania,Żak,Warszawa2002.
12
Nowezjawiskawpsychoterapii.Antologia,red.M.Lis-Turlejska,JacekSantorski
&Co.AgencjaWydawnicza,Warszawa1991.
13
M.Lis-Turlejska,Traumatycznystres;B.Dudek,Zaburzeniapostresietraumatycz-
nym;K.KaniastyDynamikawsparciaspołecznegowkontekściestresuspołeczności,
w:Psychologiaspołecznawzastosowaniach,red.K.Lachowicz-Tabaczek,Alta,Wro-
cław2001;Osobowośćaekstremalnystres,red.J.Strelau,GWP
,Gdańsk2004.