Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławOssowski
Wsobotę[25XI]Śniadów[Śniadowo].Miasteczkoobwieszoneczerwonymi
transparentamionapisachwyłączniepolskich.Niespodziankijęzykowe:nRobotnicy
ikrestianie”,nJewreje”–zamiastnŻydzi”.Polscymieszczaniejużsiędostosowali
donowejwładzy.Szybkaprzemiananwywrotowców”nakrzewicieliładu.Imprezy
kulturalne,októrychczytamynaścianachmiasta,uderzająsilnieprzybyszów
zWarszawy,gdziedławisięsystematyczniewszelkieprzejawyżyciakulturalnego.
Naszgospodarz–odmiennytyp.Pomimożezamożnykułak,odnosisiędo
nowejsytuacjibezuprzedzeń.Niewiem,ilewtymoportunizmuzewzględuna
dzieci.Jestostrożnyiprzeciwnynkiwaniupalcemwbucie,gdymożnazłamać
nogę”.Aleistotnieumietakżedojrzećdobrestronyowegoreżimu.Macoś
zrabelaisowskiego3spojrzenianaświat.ByłprzezdwadzieścialatwAmeryce
(urządzeniedomu–syntezadrobnomieszczańskościzchłopskością;wymowa
chłopska)–imożetouczyniłogobardziejplastycznym.
Wniedzielę[26XI]o14.30przyjazddoBiałegostoku.Zostajęnadworcu.
(Jurek
4
idzieszukaćBroniewskich
5
).Spotykanaulicyznajomegorzeźbiarza
zŻoliborza.JedziemynaNowogródzką6.Pełnoznajomych.Ktośzauważył,że
przypominatodomMickiewiczówwParyżu6.Literaci,aktorzy,teatrologowie,
artyści(pierwszyrazwidzębliźniakówZajdenbentlów7,którzywspólniezrobili
swójautoportret).Wdrugimpokojumieszkająprzedstawicielestatystyki.Na
piętrzeJerzyPański8.
Atmosferacygańska.Deklamacjawnosinowyton.
Wprzeciwieństwiedotego,cowWarszawie,sytuacjinieodczuwasięjako
tymczasowej,aczkolwiekwszystkojestjeszczenieskrystalizowane.
3FrançoisRabelais(1483lub1494–1553),franc.duchownyipisarzsatyryczny;autorksiążki
pt.GargantuaiPantagruel,wyd.wl.1532–1564.
4JerzyKreczmar,zob.t.1Dzienników,s.237,przyp.508.
5Broniewscy:Władysław(1897–1962),poeta,iMariaZarębińska-Broniewska(1904–1947),
aktorkaipisarka,zktórąpozostawałwzwiązkuod1938r.
6
DomMickiewiczawParyżu;skojarzeniezemigracjąpopowstaniulistopadowym1830–1831r.
7
EfraimiMinascheSeidenbeutelowie(Zajdenbajtelowie;1902–1945),braciabliźniacy,malarze.
PrzedwojnąznaniwWarszawie,takżezewspólnegomalowania.Zczasemtrafilidogettabiałostockiego,
apojegolikwidacjizostaliwywiezieninajpierwdoobozukoncentracyjnegowStutthofie,apotemdo
obozuweFlossenburgu,gdziewkwietniu1945r.zginęli.Zob.BernardMark,Ruchoporuwgetcie
białostockim:samoobrona,zagłada,powstanie,ŻydowskiInst.Hist.,Warszawa1952,s.86.
8
JerzyPański(1900–1979),przedwojnąwspółprac.Inst.GospodarstwaSpołecznego;współaut.
książkipt.Bezrobociewśródchłopów,oprac.LudwikLandau,J.Pański,EdwardStrzelecki,przedm.
LudwikKrzywicki,wyd.zzasobówFund.Kult.Nar.,Warszawa1939.Tłumaczzjęz.ros.ifranc.
WczasiewojnypoczątkowowBiałymstoku,potemdziałaczZwiązkuPatriotówPolskich;red.nacz.
czasopismnWolnaPolska”inNoweHoryzonty”;powojniedyr.PolskiegoRadia(1946–1948)iprezes
Spółdz.Wyd.Czytelnik(1948–1951).
14
