Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sztukiireligiibyłyuformowaneprzezFrancjęcesarzaNapoleona
III.PojegoupadkuipojedenastoletnimpobycieweFrancjibracia
zdecydowalisiępowrócićdokraju.
ZygmuntzrezygnowałzmieszkaniawpałacuwWielkimKsię-
stwieLitewskimipostanowiłosiedlićsięwKrólestwiePolskim,
gdziewarunkipolitycznebyłyniecołagodniejszeniżw„guberniach
zabranych”.PoupadkupowstaniastyczniowegoLitwaprzestałabyć
atrakcyjnadlapolskichziemian.Nałożononanichkontrybucję,
utrudnianodziedziczenie,zabieranoziemię.NaLitwielikwidowano
polskieszkołyikościołyrzymsko-katolickie,którezamienianona
cerkwie,auczestnikówpowstaniarepresjonowano.Prześladowania
dotknęłyteżPusłowskich.Jedenznich,powstaniecAdam,został
rozstrzelanyw1863r.wNowogródku.
Popodzialemajątkumiędzybraćmiw1870r.Czarkowy,ma-
jąceokoło2500morgówurodzajnejziemi,przypadłyZygmunto-
wi,podobniejakniektóremajątkinaLitwieorazfabrykapapieru
wKuczkuryszkachkołoWilna.WłaśniewpałacuwCzarkowach
Zygmuntpostanowiłmieszkaćjaknajczęściej.Poślubiewprowadził
siędoniegowrazzmałżonką,starsząodsiebieMarią(1845–1926),
młodszącórkąznanegowKrakowieiwPolscePiotraMoszyńskiego
(1800–1879),któregogruntownąbiografięnapisałPiotrBiliński.
OrękęMariiprzezwielelatstaralisiępolscyarystokraci,leczpanna
trwaławżałobiepośmierciJuliuszaTarnowskiego,jejukochanego,
któryzginąłwpowstaniustyczniowym.PoszczęściłosięZygmun-
towi,któryojejrękępoprosiłwczerwcu1870r.„Prosiłempannę
Marięowyrażenietegosłowa,którecałąmojąprzyszłośćzawiera,
odpowiedźjejpozwalamijużterazzuczuciemnowymodezwaćsię
doPana,dotego,którymibędzieojcemiktóregobłogosławieństwa
błagamzcałąmiłościąsynaiuczciwąasilnąwolązasłużeniadalszym
życiemnatoszczęście,któremiduszęprzepełnia”–pisałwtejnie-
zwyklepięknejformie–zgodnejzzasadamisztukiukładaniazgrab-
nychzdań–ZygmuntdoprzyszłegoteściaPiotraMoszyńskiego2.
21
