Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bezpośrednieoddziaływanietowpływprecedensówna
rozwójprawa.Znakomitaczęśćprawaanglosaskiegojesttego
klasycznymprzykładem.Precedensytodecyzjesądoweroz-
strzygającejakąśkwestięprawnąporazpierwszylubrozwiązu-
jącejąwsposóbnowatorski,decyzjeprzyjmowanezapodsta-
wyprawnerozstrzygnięćwewszystkichnastępnychprocesach,
wktórychwyłonisiętasamakwestia.
Każdypoglądprawnywdecyzjiprecedensowejjestzwiąza-
nyzatemzkonkretnąsprawąsądową,każdaztychsprawbyła
jakbysoczewką,wktórejsędziawidziałsytuacjęprawnąina
którejtletworzyłprawo.Jeślipóźniejzdarzysięsądowirozpo-
znaćsprawę,którabędzieświadczyć,żeprecedensbyłzłylub
jestjużniedobry,wydanowądecyzję,tworzącnowyprecedens.
Jesttooczywiścieprzywilejsądówzajmującychwhierarchii
szczeblenajwyższe.
Nietylkozresztąprawoanglosaskiejestprawempreceden-
sów
.Takżeiprawokontynentueuropejskiegoorazpaństwwin-
nychczęściachświata,opartenapodobnychzasadachkon-
strukcyjnych,ulegawpewnymstopniuprzekształceniompod
bezpośrednimwpływemkonkretnychsprawsądowych.Trudno
dziśnegowaćfaktistnieniazjawiskatwórczejinterpretacjipra-
wa.Rolasądównajwyższychjesttegonajlepszymdowodem.
KiedywPolsceSądNajwyższyw1959rokuorzekł,żeświadek,
którypozostajezoskarżonymwstosunkunotoryjnegokonku-
binatu–innymisłowy,gdyżyjeznimtrwale„nawiarę”–ma
takiesamoprawodoodmowyzeznańcoślubny,legalnymał-
żonek,toniebyłowątpliwości,żeSądNajwyższytymorzecze-
niemwykroczyłpozaszrankiprawa.Ówczesneprzepisyprawo
odmowyzeznańprzyznawałyściśleokreślonymosobom,wśród
którychniebyłoosobypozostającejwkonkubinacie.Powstała
więcnowanorma,którapowszechniezostałazaakceptowana,
mimożeofcjalnieniktjejnienazwałnormąprawną.Przykłady
takiemożnabymnożyć.Zjawiskotospotykasięzróżnymioce-
nami.Niebezracjizjednejstronypodnosisię,żewkażdym
raziewnaszymustrojusądypowołanesądostosowania,anie
dostanowieniaprawa.Możnawięctylkomówićobardziejlub
ó
