Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Totalitarnyżywioł
13
Hertz),tojednakdostrzeganoteżichodrębność,innecele,
odmiennekorzenie.Hitleryzmbyłobcąnawałą,zniszczeniem
samym.Niejawiłsięjakopokusa.Nieuwodził.Nieukrywał
swoichcelów.Śmierćbyłatujawna.Bóloszalały.Inaczejrzeczsię
miałazkomunizmem.Podokupacjąhitlerowskąprzedśmiercią
obdzieranoczłowiekapokoleizjegoprawnego,moralnego,
anakoniecbiologicznegojestestwa.Domaganosięconajwyżej
apatiiiostatecznejrezygnacji.Podkomunizmemodofiarżądano
jeszczewspółpracyizgody.
Ideałprzebudowypaństwaisystemuwłasnościniebyłczymś
nowymwhistorii.Takjaknowościąniejestpragnieniezbudo-
waniautopijnego,rajskiegoładu.Pychawładcówifilozofów
niestanowiojakościowejodrębnościtakiegosystemu.Nowa
jakośćpojawiasiędopierowrazzideałemtego,conazywasię
zrosyjskapieriekowkądusz,inżynierstwemduszlubjeszcze
inaczej,zabiciemwczłowiekuczłowiekawewnętrznego.Prze-
mianaduszyniejesttożsamazezmianąludzkiejnatury,lecz
ztakązmianąfunkcjonowaniaczłowieka,byzostałnarzędziem
systemuistałsięniezdolnydonazywaniaświatainaczejniżchce
tegowładza.
MówiąotymwprostdwaaforyzmyStanisławaJerzegoLeca:
DKtopanujenadsemantyką,możewszystkonazwaćswoim”oraz:
DGdyczłowiekowibraksłów,dostarczamuichnatychmiast
państwo”10.Kluczempanowaniajestwięctowarzyszącyterro-
rowijęzyk(nowomowa),język,którymtrzebasiępublicznie
posługiwać,takskonstruowany,bymożnabyłowyrażaćnim
jedynierzeczywistośćfikcyjną,tępodsuwanąprzezinżynierów
dusz–pisarzy,filmowców,propagandzistów–anietęnaocznie
ifizyczniedostępną.Niematumiejscanainnyjęzyk.Nowo-
mowasytuujesiępozadystynkcjamiprawda–fałsz,kłamstwo
–zgodnośćzfaktami,szczerość–obłuda.Językstalinowskima
charakterczystoinstrumentalny.DOryginalnośćdziejowakomuni-
zmupolegaprzedewszystkimnatym,żejestonjedynąwhistorii
przeogromnąantrepryząwynaturzeniajęzyka,totalnieiodpod-
staw”11.(DStalinizmpoleganasystematycznejinstrumentalizacji
wszystkiego.Świataludziiświatarzeczy.Wszelkiejludzkiejdzia-
