Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Totalitarnyżywioł
Leczgłowiącsięnadrzecząpolityczną,niechżeintelektualistamedy-
tującydabaczenie,byniepomnażaćzastępuludzipolityki.Zodrazą
winienzbliżaćsiędotajemniczejrzeczypolitycznej,zdusznymiwymio-
tami,znienawiściądoprzedmiotuswychdociekań,aletakżezgrozą
ipodziwem,któretouczuciamożezastąpiąfilozoficznąsympatię,bez
którejtrudnozrozumiećcokolwiek.
AleksanderWat
SPOTKANIEZTOTALITARNYMŻYWIOŁEM
CiemnabyłaprzyszłośćEuropywokresiemiędzywojennym.
Niebyłorzadkościątrafneprzewidywanieprzyszłychwypadków.
Wieleztychprzewidywańspełniłosiędokładnie.Czarnowidze
płaciliniekiedyzaswojewizjeśmiercią.SzymonAskenazy,wielki
polskihistorykwywodzącysięzeznanejrabinackiejrodziny
wileńskiej,byłprzezwielelatprofesoremhistoriinowożytnej
UniwersytetuLwowskiego.PoodzyskaniuprzezPolskęniepod-
ległościpełniłfunkcjędelegatadoLigiNarodów.Mógłpełnić
oficjalnefunkcjerządowe,alewwolnejPolsceniebyłojużdla
niegomiejscanauniwersytetach.Gdypowielulatachczekania
nastanowiskoakademickieSenatUniwersytetuWarszawskiego
wreszcieofiarowałmukatedrę,twardoodmówił,powiadając:
DPocałujciemniegdzieś”.WWarszawieAskenazyżyłsamotnie
ibezczynnie.Dużospacerował.Wletnidzień1932rokuob-
szedłutartymszlakiemstarszączęśćmiastaiusiadłzeswoim
przyjacielem,wytrawnymeseistąJerzymStempowskim,na
