Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pamięćjakokonfliktapamięćjakodrogadopojednania
17
Jeślizatemzmanipulowanapamięćmożesłużyćdanympań-
stwomwsporachterytorialnychlubmoralnychdorealizacjiichego-
istycznychcelów,tomożeteżsłużyćdoczegośodwrotnego.Jeżeli
odwołamysiędopojęcianpracapamięci”Ricœura,tozwróceniesię
kuhistoriimożepomócwpojednaniunarodów.Chodzinaprzykład
ogruntownepracerozpoczętewEuropiepostkomunistycznej.Wi-
dzieliśmyostatnio,jakwrażliwenazmianysytuacjiznaczącepo-
stępypoczynionepomiędzyPolskąaNiemcami,Ukrainą,Litwąiże
nicniejestostatecznietrwałe.KwestiaHolokaustuiPolskijestszcze-
gólnaitrzebaomawiaćoddzielnie,gdyżjeślidotyczystosunków
pomiędzydwomanarodami(gdyżtakniekiedypostrzegasięŻydów
wtymprzypadku),tonależyrównieżdopamięciświatowej,która
wymykasiębilateralizmowi,otwierająckwestięmultilateralizmu.
Jeślijestmożliwadwustronnapracanadpamięciąokonfliktach,
międzyinnymipoprzezwspólnebadanianadhistoriądawną(przy-
kłademmogąbyćkomisjehistoryków,zob.Bazin2002),toczyobok
organizacjimiędzynarodowychmamywnaszymzglobalizowanym
świeciejakieśsprzyjającerozwojowiczynnikipamięciglobalnej?
Owopowszechnewyobrażenieoprzeszłości,rozumianetakjak
powyżej,jestwostatecznościbardzoograniczoneimożnajezrela-
tywizować.PewnapamięćoHolokauściejestcoprawdaprawiepo-
wszechna,pomimoprzypadkówkwestionowaniajejwniektórych
krajachmuzułmańskich.Taksamopamięćozbrodniachkoloniali-
zmujestglobalna.AlejeślipamięćoHolokauścieodgrywaznaczącą
rolęwstrukturyzacjisystemówwartościeuropejskichianglosaskich
(takjakjejkwestionowanie),toostateczniebędziemałozajmować
IndonezyjczykówczyWietnamczyków.Pamięćzideologizowana,
będącadziedzictwemświatadwubiegunowego,jestpowszechna,
żebypodaćprzykładychoćbypamięcikomunistycznejiantykomu-
nistycznej.Alekolorytregionalnytejpamięcipozostajedominujący.
Powszechnewyobrażeniaistniejąwniektórychaspektach,atymsa-
mympamięćglobalnajestkonstrukcjąwrażliwą,trudnądozope-
racjonalizowaniaiuzasadnienia,takliczneczynnikiróżnicujące
(Maslowski2013b).
Alepomiędzypamięciąnarodową,próbamidwustronnegopo-
jednaniaiewentualnąpamięciąglobalnąistniejenowypośrednik,