Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WiekXVI.PiśmiennictwoweFrancjiwokresie
wojenreliginych
WszystkietewydarzeniapowodująistnyzalewFrancji
przezpublicystykępolityczną.Wciągucałegookresuwojen
domowych,prowadzonych„podstarympozoremreligii”,każ-
daakcjarozpoczynanajestprzezaktualnegoszefastronnic-
twahugenockiego(Condégo,Colignégo,HenrykadeBourbon)
odwystosowania„remonstrancji”usprawiedliwiającejjego
postępowanie,każdewydarzeniezyskujeswojąinterpretację
oficjalnąlubpółoficjalną,mnożąsiępropagandowedrukiskie-
rowanedonajrozmaitszychgrupspołeczeństwafrancuskiego,
pamfletyipaszkwileatakująceprzeciwników,wreszcieopra-
cowaniahistoryczneminionychwypadkównosząrównieżwy-
raźnycharakterpublicystyczny4.Monarchowienapróżnousi-
łujązakazywaćwydawaniapamfletów;ostateczniekapituluje
dopieroHenrykIII,wydającsam„deklaracje”i„remonstran-
cje”istającsięwedleokreśleniaznakomitegohistorykaHenri
Hausera„dziennikarzemjakinni”50
Rozwójpiśmiennictwawokresiewojenreligijnychnależy
rozpatrywaćwszerszymkontekście.Wynalazekdrukuwpo-
łowieXVwieku(pierwszywarsztatpowstałweFrancjiokoło
roku1470)byłprawdziwąrewolucjąkulturowąidiametral-
niezmieniłdostępówczesnychludziEuropydowiedzyinaj-
różniejszegotypuliteratury.Szacujesię,żewpierwszych
pięćdziesięciulatachodwynalazkuspoddrukarskiejprasy
wyszłoblisko20milionówksiążek(naliczącą100milionów
mieszkańcówEuropę),zaśwwiekuXVI(pomimolicznych
konfliktówiwojenreligijnych)około200milionówksią-
żek.Pismoidrukstałysięniebezpiecznąbroniąwrękach
zwolennikównowopowstałychwyznań.Miałotozwiązek
zprzyjętąprzezprotestantówzasadąsolascriptura,zgodnie
zktórąjedynympewnyminiepodważalnymźródłemobja-
wieniajestPismoŚwięte,wświetlektóregonależypoddać
krytycznejoceniecałądotychczasowątradycjękościelną.
4DonajważniejszychpublicystówobozuhugenockiegonależąLouis
RégnierdelaPlanche,PierredelaPlaceorazLouisTurquetdeMayerne.
5S.Grzybowski,Poglądyspołecznepublicystówhugenockich,1559-
1598,Wrocław1964,s.14–15.
