Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W
STĘP
„Naród”i„państwo”należądopodstawowychpojęćnowoczesnegohi-
storyka.Służąmuzanarzędzia,zapomocąktórychrekonstruujeonbadaną
przeszłość,łączącposzczególnejejfragmentywokreślonecałości.Piszącona-
rodzie,możnaodnieśćwrażenie,żepojęcietowydajesiędużobarwniejsze
odpojęciapaństwa.Czytowteorii,czywpotocznymrozumieniuideanaro-
dumienisięnieskończonymblaskiem,któregobrakpaństwu.
Zajmującsiępolskąmyśląpolityczną,adokładniejpojęciemnarodu
ipaństwa,badacznatrafinacharakterystycznątrudnośćwichopisie.Trud-
nośćtajestpowodowanawiększymniżgdzieindziejprzenikaniemsiękate-
goriinaroduipaństwa,atakżeznacznąpłynnościągranicmiędzyrozmaity-
miideologiamiskupionyminaproblematycenarodowej
1
.
Współcześnienaródjestpojmowanyjakoskoncentrowanaprzestrzennie
grupaludzipołączonanajczęściejwięziąetnicznąikulturową,charakteryzują-
casiępoczuciemtożsamościgrupowejizdolnościąjejprzekazywaniakolejnym
pokoleniom.Powstajenajczęściejwefekciewielowiekowegoprocesu.Często
zwracasięuwagęnafakt,żenaródstanowiformęsłużącądoutrzymaniaświa-
domościwspólnegopaństwaorazobronyprzedzagrożeniemzewnętrznym.
Traktowanienarodujakowspólnotynieoznaczajejjednolitościiniewyklu-
czatendencjidezintegracyjnychwynikającychzróżnickulturowychlubspo-
łecznych.Pojęcienaroduwiążesięzezdolnościądotworzeniaiutrzymywania
instytucjipolitycznychorazumacnianiaświadomościzbiorowej
2
.Natomiast
1
J.Szacki,Ojczyzna,naród,rewolucja.Problematykanarodowawpolskiejmyśliszlachecko–rewolucyjnej,
Warszawa1962,s.14.
2
Zdajęsobiesprawęzwielościujęćideinaroduibrakumożliwościstworzeniadefinicjispełniają-
cejwymogilogicznejpoprawnościzewzględunajejelastyczność,różnorodnośćformzmiennych
9