Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
efektywnościfinansowejprzedsiębiorstwprywatnychnadpaństwowymi.Wpły-
nęłotonaistotnezmniejszeniedomenypaństwowejwkrajachrozwiniętych
izasadnicząprzebudowęwłasnościowągospodarekkrajówpostsocjalistycznych.
Wydawałosięwówczas,żedyskusjaoprzedsiębiorstwachpaństwowychiich
funkcjonowaniuwkrajachkapitalistycznychjestjużdefinitywniezakończona.
Jednaktematprzedsiębiorstwpaństwowychpowróciłiwpierwszejdekadzie
XXIwiekuzaczęłybyćstawianenowepytaniaorolępaństwajakowłaściciela
przedsiębiorstw.Obserwowanewówczasbyłykolejnezmianywsektorzepań-
stwowym,któremożnascharakteryzowaćnastępująco.Popierwsze,przedsię-
biorstwapaństwowezmieniłyswójcharakter:zezorientowanychgłówniena
rynekkrajowyioumiarkowanejefektywnościnadziałającenarynkachmiędzy-
narodowych,owysokiejirosnącejefektywności.Konkurująonezprywatnymi
podmiotamiozasobyikonsumentówtaknakrajowym,jakizagranicznych
rynkach.Stająsięteżznaczącymipaństwowymiinwestoramizagranicznymi.
Dogronawielkichkorporacjitransnarodowychbędącychwłasnościąpaństwa
zkrajówwysokorozwiniętych,takichjakFrancjaczyWłochy,dołączyłyprzed-
siębiorstwazkrajówBRICS1.Podrugie,przedsiębiorstwapaństwowepowstałe
nabaziestarychsocjalistycznychprzedsiębiorstwstałysięistotnączęściągo-
spodarkiisątraktowanejako„kołazamachowenarodowychstrategiirozwoju”
.
Idea„państwarozwojowego”zyskaławięcnoweżycie.Wreszciechińskieiro-
syjskieprzedsiębiorstwapaństwowezaczęłysiępojawiaćnamiędzynarodowych
rynkachkapitałowychiprowadzićagresywnąpolitykęprzejęćifuzji,cozanie-
pokoiłorządywielupaństw.Kierująsięonenietylkocelamiekonomicznymi,
aleteżpolitycznymi,atesąwistotnymstopniuzależneodzałożeńpolityki
zagranicznejichrządów.Rządytestosująróżneformyprotekcjonizmupań-
stwowegotworząceprzewagikonkurencyjneprzedsiębiorstwpaństwowych.Te
działaniawpewnymstopniuograniczająwolnąkonkurencję,alenienaruszają
przyjętychzasadliberalizacjiprzepływówhandlowychifinansowychwramach
członkostwatychkrajówwWTO.
Opisujączauważalną,corazwiększąrolęprzedsiębiorstwpaństwowych,
zaczętomówićo„nowoczesnymkapitalizmiepaństwowym”(Bremmer,2009;
TeEconomist,2012;TeLureofStateCapitalism,2012;Nowakowski,2014).
Bremmer(2009)definiujegojakosystem,wktórympaństwofunkcjonuje
jakoważnypodmiotgospodarczybędącywłaścicielem(oróżnychudziałach)
przedsiębiorstw,któryużywarynków(krajowego,międzynarodowych)wcelu
uzyskaniakorzyścipolitycznych.Przyczymtakiwariantkapitalizmuniena-
rusza-zzałożenia-mechanizmówrynkowychwskalikrajowejanimię-
dzynarodowej,choćmożeograniczać-poprzezwspieranieprzezpaństwo
1GrupaBRICSobejmuje:Brazylię,Rosję,Indie,ChinyiRPA.
